Yeni müttəfiqlik nə deməkdir?
Bəyannamə Rusiya-Ermənistan münasibətlərində gərginlik yaradacaq
FUAD
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Prezidentin BƏƏ-nə səfəri
BMT TŞ-da dəstək, Makron-Paşinyan cütlüyünə cavab, İran əleyhinə...
-
Qərbi Azərbaycanda dəyişdirilən türk mənşəli toponimlər
Vaxt gələcək, tarixi yer-yurd adlarımız bərpa olunacaq...
-
Hədəf 15 milyarddır
Türk dövlətləri ilə ticarət rekord həddə
-
Sadəcə, İlham...
Səbirli, heç nəyi əvvəldən açıqlamayan və nəyi nə vaxt edəcəyini bilən ...
-
Azərbaycanda lüks hotellərin daha bir brendi
“The Ritz-Carlton Baku” hotelinin açılışı olub
-
270 yaşlı tarixi abidə
Şəki Xan məscidi kompleksi Heydər Əliyev Fondu tərəfindən bərpa olunub
-
Dünya İrsi Siyahısındakı “Yuxarı Baş”
Qoruqdakı təmir-bərpa işləri sayəsində Şəkinin tarixi mərkəzi bütün zənginliyi ilə göz oxşayacaq
-
Aİ ilə Fransanın fərqi ...
Avropa separatizmdən yarasa işıqdan qorxan kimi qorxur
-
Bakı Vaşinqtonu inandıra bilsə, ...
İranın vurulması Zəngəzurdan başlamalıdır
-
Putin narahatdır
Doqquz gündə üçüncü zəng nələrinsə plan üzrə getmədiyini göstərir
-
Prezidentdən mühüm mesajlar
Brüssel görüşündən imtina, İrana gözdağı, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı yekun fikir
-
O tayın və bu tayın lideri
İlham Əliyev Helmut Kolun yolunu gedir – hamını inandırmaq
-
Əliyev açıq danışdı
İran təxribatlarından sonra ilk dəfə hər şeyi öz adı ilə adlandırıldı
-
Gərgin mərhələyə qədəm qoyuruq
“Güney azərbaycanlıların hüquqları məsələsi İranın daxili işidir” dövrü geridə qaldı
-
Görüş baş tutumayacaq
Əliyev Makronu “oyundan kənar vəziyyətdə” saxlayır
-
“Heç vaxt belə olmamışdı”
İlham Əliyev: “İranın üç prezidenti ilə işləmişəm”
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Moskvaya rəsmi səfəri zamanı Rusiyalı həmkarı Prezident Vladimir Putinlə təkbətək görüş keçirib. İlham Əliyevin öz sözlərinə görə bu səfər onun üçün “xüsusi önəm” daşıyır. İki dövlət başçısının görüşünün əsas səbəbi isə qarşılıqlı müttəfiqlik haqqında bəyanatın sənədinin qəbulu ilə bağlıdır.
Yeni sənədlə bağlı maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, hər iki ölkənin yerli mətbuatında sənədin mahiyyəti və məqsədi barədə əvvəlcədən heç bir məlumat verilməmişdi.
Həmçinin bu sənədin Ukrayna - Rusiya arasında davam edən gərginlik və Moskvanın separatçı Donetsk və Luqanskın müstəqilliyini tanıması fonunda imzalanması ictimaiyyətdə də müzakirələrə səbəb oldu.
Belə olan halda Rusiya-Azərbaycan arasında müttəfiqlik bəyannaməsi ilə bağlı bəzi məqamlara diqqət etmək lazımdır.
Azərbaycan ötən ilin yayında Türkiyə ilə birgə müttəfiqlik haqqında Şuşa bəyannaməsi imzalayıb və Rusiya ilə imzalanan sənəd ikinci belə bir bəyannamə olacaq.
Rusiyanın regiondakı nüfuzunu və 44 günlük Qarabağ müharibəsindəki rolunu nəzərə alsaq, o zaman belə bir sənədin imzalanacağı gözlənilən idi.
Azərbaycan artıq uzun illərdir ki, regionla bağlı xarici siyasətində ikitərəfli münasibətlərə daha çox önəm verdiyini həm sözdə həm də əməldə nümayiş etdirib.
Digər tərəfdən belə bir bəyannaməni imzalamaqla həm Azərbaycanın “Rusiyaya qarşı hər hansı hərbi-siyasi blokda yer almayacağı” dəqiqləşəcək, həm də Azərbaycanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) üzv olmaqla bağlı müzakirələrə son qoyulmuş olacaq.
Azərbaycan və Rusiyanın bundan sonrakı hər hansı geosiyasi formatda birgə fəaliyyəti yeni bəyannamə sənədinin çərçivəsində həyata keçiriləcək.
Azərbaycanın bu sənəddən bir digər əsas gözləntisi də, Rusiyanın Qarabağdakı sülhməramlı missiyasını daha konstruktiv hala gətirməkdir.
Lakin, Azərbaycan siyasi rəhbərliyinin regional təhlükəsizlik və özünün regional maraqlarına həssas yanaşmasını nəzərə alaraq qeyd etmək olar ki, rəsmi Bakının Rusiya ilə imzalayacağı bəyannamə sənədi, Türkiyə ilə imzalanan Şuşa bəyannaməsindən daha az əhəmiyyətli olacaq.
Yəni Azərbaycan özünə real təhlükə yarada biləcək amilləri öncədən Şuşa bəyannaməsini imzalamaqla neytrallaşdırmış ola bilər.
Belə olan halda iddia etmək olar ki, Türkiyə hökuməti də Rusiya ilə belə bir sənədin imzalanacağından öncədən xəbərdar idi. Ancaq Türkiyədən bununla bağlı hələlik heç bir rəsmi reaksiya yoxdur. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan hələlik ancaq Putinin separatçı “respublikaların” müstəqilliyini tanımasını tənqid edib və Prezident Zelenski ilə telefon danışığı zamanı Ukraynanın ərazi bütövlüyünü hədəfləyən qərarlara qarşı olduğunu bəyan edib.
Bəs Rusiya ilə Azərbaycan arasında müttəfiqlik sənədinin imzalanmasına Qərbin münasibəti necə olacaq?
Azərbaycan Rusiya ilə yeni bəyannamə sənədi imzalasa da özünün ənənəvi balanslaşdırma siyasətinə sadiq qalaraq digər tərəfdən bir neçə ildir Avropa İttifaqı ilə yeni əməkdaşlıq müqaviləsi üzərində işləri davam etdirir.
Belə olan halda bu bəyannamə sənədini bir növ Rusiya və Qərb arasında balans kimi də nəzərdən keçirmək olar.
Bu ayın əvvəlində Azərbaycan özünün Cənubi Qaz Dəhlizi layihəsi vasitəsilə Avropaya qaz tədarükünü artırmağa hazır olduğunu bildirmiş və Avropanın enerji təhlükəsizliyindəki rolunu daha möhkəmləndirməyə niyyətlənmişdi.
Avropa İttifaqının Enerji məsələləri üzə komissarı Kadri Simsonun bu minvalla Bakıya rəsmi səfərə gələrək Prezident İlham Əliyevlə görüşlər keçirməsi və daha sonra Aİ-nin Azərbaycanca 2 milyard dollar maliyyə paketi ayırdığını elan etməsi də rəsmi Bakının hələ də balanlaşdırma siyasətini çox aktiv şəkildə tətbiq etdiyini deməyə əsas verir.
Rusiya və Azərbaycan arasında imzalanmış yeni müttəfiqlik haqqında sənədin Rusiya-Ermənistan münasibətlərində qismən də olsa əlavə gərginlik yaratmaq ehtimalı var.
Ermənistan rəhbərliyi Azərbaycanla bu cür sənədin imzalanmasını özünün Rusiya ilə ənənəvi “strateji müttəfiqlik” münasibətlərinə xəyanət kimi də qiymətləndirilə bilər.
Hərçənd eyni mahiyyətli bəyannamə Rusiya-Ermənistan arasında 2000-ci ildə imzalanmışdı. Rusiya ənənəvi olaraq Ermənistanı müttəfiq adlandırsa da, Azərbaycanı vacib tərəfdaş olaraq qiymətləndirir və bunu regional siyasi diskursunda əsas element olaraq qəbul edir.