vaxtlı-vaxtında oxuyun! Bazar, 1 dekabr 2024
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Heydər Əliyev (1923 - 2003)

«Müstəqillik yolu qədər çətin yol yoxdur»

Heydər Əliyev (1923 - 2003)
AVTO  
13:16 | 23 avqust 2022 | Çərşənbə axşamı Məqaləyə 5916 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Sürücülərin sirləri qalmayacaq

Müasir avtomobillər sükan arxasında oturandan durana qədər hər şeyi qeyd alır

Elxan POLADLI

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Avtomobil nə qədər bahadırsa, ona nəzarət, izlənmə və müdaxilə riski də bir o qədər çox olur. Əksər sürücülərin nəqliyyat vasitələrinin hansı məlumatları ötürdüyündən xəbərləri yoxdur. Bu məlumatları kimin topladığı, təhlil etdiyi və kimə ötürdüyü haqqında heç kim maraqlanmır.

Kanada Avtomobil Sənayesi Assosiasiyasının sürücülər arasında son sorğusu respondentlərin yalnız 28 faizinin avtomobilinin ötürdüyü məlumat növləri haqqında dəqiq təsəvvürə malik olduğunu, eyni faizdə respondentlər isə həmin məlumatlara kimin girişi olduğu barədə aydın təsəvvürə malik olduğunu göstərib.

Sürücü avtomobilə minən kimi onlarla sensor avtomobilin kompüterinə gedən məlumatları ötürür: sürücünün qapısı kilidlənməyib; sərnişin sürücünün oturacağındadır; daxili kabin temperaturu 26 ° C-dir; lyuk açıqdır; işəsalma düyməsi basılıb; avtomobil yola filan nöqtədən başladı və s.

Bu məlumatlar avtomobilin kompüterləri tərəfindən işlənir və avtomobil istehsalçısının serverlərinə ötürülür.

Səyahət davam etdikcə əlavə məlumatlar toplanır: avtomobilin yeri və sürəti, əyləclərin basılıb-basılmaması, avtomobildə hansı musiqi səslənir, faraların yanması və ya yağ səviyyəsinin aşağı olması...

Məlumatlar daha sonra avtomobil istehsalçısından “avtomobil məlumat mərkəzləri” kimi tanınan şirkətlərə ötürülür.

Bu şirkətlərin bir çoxu sürücülərin məxfiliyini qorumaq üçün atdıqları addımları vurğulayır. Bu qorumalar ümumiyyətlə iki formada olur: sürücü məlumatlarının anonimləşdirilməsi və məlumatların yığılmasına razılığa ciddi nəzarət.

ABŞ məxfilik ekspertləri müşahidə etdikləri barədə artıq həyəcan təbili çalmağa başlayıblar. Onların sözlərinə görə bütün ABŞ üzrə şirkətlər tərəfindən toplanan məxfi məlumatların sayı günü-gündən artır və bir çox hallarda şirkətlərin bu məlumatların satışı və istifadəsi ilə bağlı açıq qaydaları yoxdur.

Avtomobillərin yerləşməsi barəsində məlumatların anonimliyinə gəldikdə isə zamanla bir insanın və ya nəqliyyat vasitəsinin bir neçə müxtəlif geolokasiyasına malik olduğunuz zaman, yerləşmə barədə məlumatları minimuma endirmək mümkün deyil. Məlumatlarla bağlı əlavə nə etsəniz də, onlar anonimləşməyəcək, çünki insanların olduğu yerlərin izləri son dərəcə unikaldır.

Buna görə də, məxfilik avtomobil istehsalçıları üçün xüsusi bir funksiya halına gəlmişdir. “Porsche” bu yaxınlarda özünün dəbdəbəli “Taycan” yolsuzluq modelinə yeni məxfilik nəzarətlərinin tətbiqini elan edib.