İki nüvə dövləti Hindistan və Pakistan arasında gərginlik davam edir. Hindistan Sindoor əməliyyatına başladığını və Pakistanda 6 rayonun hədəf alındığını açıqlayıb. Pakistan həmçinin Hindistanın üç bölgədən raket hücumu təşkil etdiyini açıqlayıb. Pakistan Hindistanın hücumu nəticəsində 26 mülki şəxsin həlak olduğunu bildirib.

Pakistan ordusunun sözçüsü Hindistan bu yaxınlarda üç ayrı yerdən Pakistan ərazisinə raket hücumu etdiyini təsdiqləyib.

Hindistanın Bəhvalpur, Müzəffərabad və Kotli rayonlarına raket zərbələri endirdiyini bildirən Pakistan ordusunun Xidmətlərarası İctimaiyyətlə Əlaqələr (ISPR) direktoru general-leytenant Əhməd Şərif Çaudri, “Bütün təyyarələrimiz havadadır. Bu, utanc verici və qorxaqcasına öz ərazisindən ölkəmizə edilən hava hücumuna cavab verəcəyik. Bu təxribat cavabsız qalmayacaq”.

Pakistan ordusu Hindistanın hücumları nəticəsində 26 mülki şəxsin həlak olduğunu, 46 nəfərin isə yaralandığını açıqlayıb. “Reuters” xəbər agentliyinin verdiyi məlumata görə, Pakistan ordusunun Kəşmirin Hindistanın nəzarətində olan hissəsinə hücumu nəticəsində 7 hindistanlı mülki şəxs ölüb, 35 nəfər yaralanıb.

Pakistan təhlükəsizlik mənbələri Hindistanın 5 döyüş təyyarəsinin vurulduğunu açıqlayıb. Hücumlardan sonra Pakistanın Pəncab əyalətində fövqəladə vəziyyət elan edilib.

***

Pakistan Ordusunun İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsinin (ISPR) baş direktoru general-leytenant Əhməd Şərif Çaudri bildirib ki, Pakistan Hindistanın raket hücumlarına öz seçdiyi vaxt və yerdə cavab verəcək.

“Dawn”ın məlumatına görə, ISPR-nin baş direktoru Çaudri hücumların Azad Cammu və Kəşmirin Kotli, Müzəffərabad və Bağ rayonlarında və Pəncabın Bahavalpur və Muridke rayonlarında həyata keçirildiyini bildirib. Çaudri hücumda məscidin hədəf alındığını bildirib.

Hücumlarda heç bir hərbi obyektin hədəf alınmadığını qeyd edən Çaudri, “Pakistan buna öz seçdiyi vaxt və yerdə cavab verəcək. Bu təxribat cavabsız qalmayacaq”, – deyib.

Hücumlarda ilkin məlumatlara görə 8 nəfərin həyatını itirdiyini, 35 nəfərin yaralandığını, 2 nəfərin isə itkin düşdüyünü bildirən ISPR baş direktoru Çaudri, "Hindistanın bu qorxaq hücumla əldə etdiyi müvəqqəti sevincin yerini daimi kədər alacaq”.

***

“Geo News” xəbər verir ki, Pakistanın müdafiə naziri Xavaca Asif Hindistanın hücumlarını pisləyib və onları "qorxaqlıq" adlandırıb.

Hücumların mülki ərazilərə edildiyini ifadə edən Asif, “Özlərinin hücumlarından çox daha böyük cavab verəcəyik. Onlar təkcə mülki şəxslərə deyil, həm də öz hava məkanından bunu ediblər”, – deyib.

“Dawn”ın məlumatına görə, Pakistanın Federal İnformasiya, Yayım, Milli İrs və Mədəniyyət Naziri Attaullah Tarar Pakistan ordusunun iki Hindistan təyyarəsini vurması ilə bağlı məlumatı təsdiqləyərək, "Hazırda Hindistanın təcavüzünə cavab veririk" deyib. dedi.

Tarar, Baş nazir Şahbaz Şərifin Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin yerli vaxtla saat 10.30-da toplanmasına qərar verdiyini açıqlayıb. Pakistanın Pəncab əyalətinin baş naziri Məryəm Nəvaz Şərif “X” sosial media hesabından verdiyi açıqlamada, "Pəncabdakı təhsil müəssisələri ictimai təhlükəsizlik səbəbindən sabah bağlı qalacaq”, – deyib.

***

Hindistan Cammu və Kəşmirdəki terror hücumuna cavab olaraq Sindoor əməliyyatına başladığını açıqlayıb. Altı bölgənin hədəf alındığı bildirilən açıqlamada Pakistana aid heç bir hərbi obyektin hədəf alınmadığı vurğulanıb.

Hindistan hökuməti də “Bizim hərəkətlərimiz məqsədyönlü, ölçülüb-biçilmiş və qarşıdurmaya yol açmırdı”, – deyə bəyanat yayıb.

***

Hadisəni “utanc verici” olaraq xarakterizə edən və yeni xəbərləri olduğunu deyən ABŞ prezidenti Donald Tramp, “Bu, keçmişdə baş verən bəzi şeylərə əsaslanır. Uzun müddətdir mübarizə aparırlar. Əslində onilliklər, hətta əsrlər boyu mübarizə aparırlar”, – deyib.

"Ümid edirəm ki, bu münaqişə çox tez bitəcək", – Tramp deyib.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio da “X” sosial media platformasında Hindistan və Pakistan arasındakı vəziyyəti yaxından izlədiyini bildirib. Rubio ABŞ prezidenti Donald Trampın məsələ ilə bağlı fikirləri ilə razılaşdığını bildirib və Hindistan və Pakistan hökumətlərini vəziyyətin tezliklə sülh yolu ilə həllinə çağırıb.

***

Hindistanın Pakistana təcavüzündən dərin narahatlığını ifadə edən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) baş katibi Antonio Quterreş son dərəcə təmkinli olmağa çağırıb.

BMT-nin sözçüsü Stefan Düjarrik Hindistanın hərbi əməliyyatlarından dərin narahatlığını bildirib. “Dünya Hindistan və Pakistan arasında hərbi münaqişəyə dözə bilməz” deyən Dujarrik hər iki ölkəni maksimum təmkinli olmağa çağırıb.

***

Kəşmirdə 26 hindistanlı turistin ölümündən sonra Hindistan və Pakistan arasında gərginlik artıb. Nüvə silahına malik iki qonşu ölkə arasında münasibətlər son illərdə ən aşağı səviyyəyə düşüb.

Bölgədə zaman-zaman sərhəd münaqişələri davam edərkən iki ölkə də qarşılıqlı olaraq hava məkanını bağlayıb.

Kəşmir niyə əhəmiyyətlidir?

Kəşmir Pakistan və Hindistan arasında 78 ildir həll olunmamış problemdir. Birbaşa və ya dolayı yolla yaratdığı gərginlik səbəbindən dörd dəfə müharibələrə səbəb olan Kəşmir məsələsi iki nüvə dövləti arasında ən mühüm məsələlərdən biridir.

Kəşmir vilayəti 1947-ci ildən, İngiltərənin bölgədəki hökmranlığının sona çatmasından əvvələ gedib çıxır. Lakin əlaqələrin qırılması ingilislərin getməsi ilə başladı.

1947-ci ildə İngiltərə Hindistandan çəkildiyi zaman Kəşmiri Hindistan və ya Pakistanla birləşmək üçün sərbəst buraxdı.

Əhalisinin əksəriyyəti müsəlman olan Kəşmir əhalisi Pakistana üstünlük versə də, o dövrün şahzadəsi Hindistanla birləşməyə qərar verdi.

Bu qərardan sonra iki ölkə arasında iki il davam edən müharibə başladı.

Atəşkəsin sonunda Pakistan bölgədən çəkilmədi və Kəşmir faktiki olaraq iki ölkə arasında bölündü.

Hindistan ələ keçirdiyi əraziləri “Cammu və Kəşmir” əyaləti adı altında ilhaq etdi. Bölgə Hindistan və Pakistan arasında döyüş meydanına çevrilib.

***

Sonra Çin də böhrana qoşuldu. Hindistanla sərhəd mübahisəsi olan Çin 1956-1962-ci illər arasında Kəşmirin şərqindəki Aksai-Çin yaylasını tədricən ələ keçirdi.

1965-ci ildə Pakistan və Hindistan Kəşmir uğrunda yenidən döyüşdü. 1972-ci ildə imzalanan Şimla Müqaviləsi ilə Kəşmirdə Hindistan və Pakistanın nəzarəti altında olan ərazilər Nəzarət Xətti ilə ayrıldı.

Hindistan hakimiyyətinə qəzəb kütləvi nümayişlər, silahlı müqavimət və Pakistanın dəstəklədiyi yaraqlı qrupların artması ilə nəticələnib. Bu dövrdə həm Hindistan, həm də Pakistan özlərini nüvə dövləti elan etdilər.

1999-cu ildə Hindistan ordusu ilə Pakistanın dəstəklədiyi qüvvələr arasında qısa, lakin şiddətli toqquşmalar baş verdi. Bununla belə, iki ölkənin ardıcıl nüvə silahı sınaqları mümkün müharibənin miqyası ilə bağlı narahatlıqları artırıb.

2000-ci illərdə dialoq səyləri də heç bir nəticə vermədi. Nəhayət, 2019-cu ildə yaraqlıların hücumunda 40 Hindistan əsgərinin öldürülməsindən sonra yenidən müharibə başladı.

Hindistan son 50 ildə ilk dəfə Pakistan ərazisinə hava zərbələri endirib. Pakistan da hava hücumlarına cavab verib və iki ölkənin döyüş təyyarələri arasında qısa döyüşlər baş verib. Həmin il Hindistan Cammu və Kəşmirin xüsusi statusunu ləğv etdi və bölgəni iki yerə böldü.

Kəşmirin 45 faizi Hindistanın, 35 faizi isə Pakistanın nəzarətindədir. Cammu və Kəşmir hələ də Hindistanda əhalisinin əksəriyyəti müsəlman olan yeganə əyalətdir.

Qarşılıqlı pozuntulara səhnə olan Nəzarət Xətti boyunca toqquşmalar səbəbindən iki ölkə tez-tez müharibə həddinə gəlir.

Regionda kövrək təhlükəsizlik vəziyyəti mövcuddur. İş o yerə çatıb ki, ABŞ-ın keçmiş prezidenti Bill Klinton Kəşmiri “dünyanın ən təhlükəli yeri” adlandırıb.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının Kəşmirin gələcəyi ilə bağlı referendum çağırışına baxmayaraq, kəşmirlilər öz müqəddəratlarını təyin edə bilmirlər.