Texnologiya şirkətləri istedadlı süni intellekt mütəxəssislərini özlərinə cəlb etmək üçün yarışa giriblər. Silikon Vadisində maaş paketləri artıq 100 milyon dollara qədər yüksəlib.

Dünyanın hər yerində iş axtaran insanlar öz tərcümeyi-hallarını hazırlamaq üçün süni intellekt (ingiliscə “Artificial Intelligence”, qısaca “AI”) tətbiqlərindən istifadə edirlər. Sadəcə iş təsvirini kopyalayıb yapışdırmaq kifayətdir. “ChatGPT” isə məlumatla dolu, lakin adi, şablonlarla zəngin bir CV çıxarır və əlaqəli sektora dair çox sayda klişe terminlərdən istifadə edir.

Bəzi namizədlər uyğun işləri tapmaq üçün internetdəki açıq vakansiya elanlarını və ya iş imkanlarını tarayan süni intellekt vasitələrindən faydalanır. Bəzi şirkətlər isə oxşar texnologiyalardan müraciətləri süzmək, görüşləri təyin etmək, ilkin müsahibələr aparmaq və namizədləri sıralamaq üçün istifadə edirlər.

“Meta”, “Apple”, “Microsoft”, “Amazon” və ya “Google” kimi böyük texnologiya nəhəngləri tərəfindən işə götürülən “super beyinlər” isə bu cür adi karyera mərhələlərinə çox da ehtiyac duymurlar — xüsusilə də söhbət süni intellekt inkişaf etdiricilərindən gedirsə.

Kim nəyi proqramlaşdırır?

Təcrübəli süni intellekt mühəndislərinə tələbat sürətlə artdığı bir vaxtda, bu sahədə ixtisaslı kadr çatışmazlığı daha da böyüyür. Bu bacarıq boşluğu isə düzgün təhsili olanları daha çox axtarılan namizədə çevirir və onlara maaşlarını özlərinin təyin etmə imkanı yaradır.

Süni intellekt mütəxəssislərindən ibarət çox kiçik hovuz, məşhur idmançıların yeni bir kluba transfer proseslərini xatırladır: Astronomik səviyyədə imza pulu, asanlıqla əldə edilə biləcək uğur bonusları və heyrətləndirici maaş paketləri. Bütün bu cəlbedici şərtlərin qarşılığında isə mühəndislərdən süni intellektin yeni nəsil modellərini inkişaf etdirmələri gözlənilir. Yüksək riskin qəbul edildiyi bu mühitdə nəhəng pullar xərclənir.

Bir çox müvazinətsiz süni intellekt startapları da perspektivli işçilərini bu həddindən artıq rəqabətli bazar şərtləri səbəbilə saxlamaqda çətinlik çəkir. Məsələn, “ChatGPT”ni hazırlayan “OpenAI”, mühəndislərini rəqiblərə uduzmamaq üçün maaşları ciddi şəkildə artırmalı olub.

Eyni zamanda “Microsoft”, “Meta” və “Intel” kimi şirkətlər isə minlərlə işçini ixtisar edir. Bu inkişaf, ilk baxışda bazar şərtləri ilə ziddiyyət təşkil edir kimi görünə bilər. Lakin generativ süni intellekt modelləri proqram yazmaq sahəsində getdikcə daha bacarıqlı olduqca, proqramçıya olan ehtiyac da azalır. Ən vacib proqramlaşdırma işləri artıq süni intellekt yönümlü hala gəlir. Belə bir vəziyyətdə adi proqramçılardan çox, bu kodları yaza bilən süni intellekt sistemlərini dizayn və inkişaf etdirənlər önə çıxır.

Süni intellekt yarışında “Meta” puldan çəkinmir

Təkcə yüksək texnologiya sahəsindəki nəhənglər deyil, maliyyə, logistika, əczaçılıq, pərakəndə və avtomobil sektoru kimi sahələr də süni intellekt portfellərini gücləndirir.

Ancaq Silikon Vadisindəki texnologiya nəhənglərinin Tədqiqat və İnkişaf (R&D) və əməkhaqqı büdcəsi səviyyəsinə digər sektorlar hələ ki çata bilmir. Mətbuatda çıxan xəbərlərə görə, “Facebook”, “Instagram” və “WhatsApp”ı özündə birləşdirən “Meta” və yeni yaradılmış “Meta Superintelligence Labs” (yüksək səviyyəli AI laboratoriyası), süni intellekt inkişaf etdiricilərini cəlb etmək üçün fərdi maaş paketlərində 100 milyon dollara çatan təkliflərlə işçi ovuna çıxıb.

Hətta “Meta”nın baş direktoru Mark Zukerberq bu işə qəbul çılğınlığında şəxsən iştirak edir. “Reuters” xəbər agentliyi ötən həftə “Meta”nın son zamanlarda işə aldığı adların siyahısını dərc edib. Bu siyahıda “OpenAI” və “Apple”dan gələn yüksək səviyyəli əməkdaşlarla yanaşı, “Scale AI” şirkətinin baş direktoru Aleksandr Vanq da yer alır.

Bu transfer yalnız maaş qarşılığında baş tutmayıb. “Meta”, Vanqın süni intellekt məlumat platforması olan “Scale AI”da 49 faizlik payı almaq üçün tam 14,3 milyard dollar investisiya edib. Razılaşmaya əsasən, 28 yaşlı Vanq, yeni “Meta Superintelligence Labs”də süni intellekt üzrə məsul şəxs olub.

Silikon Vadisində mədəni bir qırılma baş verir?

Bu məsələdə təkcə “Meta” deyil. “Microsoft” da “OpenAI”yə 13 milyard dollar sərmayə yatırıb, “Amazon” isə “Anthropic” üçün 8 milyard dollar xərcləyib. Ötən il “Microsoft” əlavə olaraq “Inflection AI”nin komandasının böyük hissəsini 650 milyon dollara ələ keçirib. Bu ilin iyulunda “Google” isə “Windsurf” adlı süni intellekt startapının qurucusunu işə cəlb etmək üçün 2,4 milyard dollar ödəyib. “Windsurf” komandası, “Google”ın süni intellekt bölməsi olan “DeepMind”a qatılacaq.

Bəzi startap sektor nümayəndələri bu yeni axını “mədəni bir qırılma” kimi qiymətləndirirlər. Böyük şirkətlər artıq startapları tamamilə satın almaqdansa, yalnız istədikləri və ya onlara lazım olan hissələri və insanları seçərək qalanını geridə qoyurlar. Bu isə startap mədəniyyətinin təməl prinsiplərinə ziddir.

İşəgötürənlər AI savadlılığına yönəlir

“LinkedIn” platformasının 2025-ci ilin yanvarında dərc etdiyi hesabatına görə, qlobal AI istedadı ilə bağlı işə qəbul son 8 ildə 300 faizdən çox artıb.

“LinkedIn”in baş iqtisadçısı Karin Kimbro maraqlı bir müşahidə aparır: “Süni intellekt mühəndisliyi, 15 ölkədə ən sürətlə böyüyən peşələrdən biridir. Xüsusilə Niderland, Sinqapur, Birləşmiş Krallıq və ABŞ bu sahədə öncül ölkələr kimi seçilirlər.”

“Microsoft”a məxsus olan və dünya üzrə 200 ölkədə 1 milyard üzvü olan “LinkedIn” platformasında hər dəqiqə 10 min iş müraciəti həyata keçirilir.

Şirkət, süni intellekt savadlılığının platformadakı bütün işlər arasında ən çox tələbat görən bacarıqlardan biri olduğunu bildirir. ABŞ-da “süni intellekt” vəzifəsinə sahib şirkətlərin sayı son 5 ildə üç dəfə artıb.

Süni intellekt hara doğru gedir?

Süni intellektin real dünyaya tətbiq olunan həllər istehsal etmə qabiliyyəti artır. Lakin bu texnologiyanın potensial sərhədləri hələ də tam olaraq bilinmir. “ChatGPT”nin ictimai diqqəti cəlb etməsindən və potensialı haqqında spekulyasiyalara yol açmasından iki il yarım keçməsinə baxmayaraq, süni intellektin hara yönələcəyi hələ də müəmmalıdır.

Bütün bu qeyri-müəyyənliklərə baxmayaraq, Silikon Vadisi nəhəngləri geridə qalmaqdan qorxurlar və bu problemi pulla həll etməyə qərarlıdırlar.

Digər tərəfdən, bu qədər yüksək maaşlar yeni problemləri də özü ilə gətirir. Bu nəhəng maaş paketləri ən yaxşı süni intellekt mühəndisləri üçün plankanı olduqca yüksəldib və ciddi bir maaş inflyasiyasına səbəb olub. Rəqabətə davam gətirmək istəyən şirkətlər bundan sonra yüksək səviyyəli inkişaf etdiricilərə astronomik maaşlar təklif etmək məcburiyyətində qalacaqlar. Fərdi olaraq ödənilən böyük məbləğlər isə komanda ruhunu zəiflədə bilər.

Nəticədə, hazırlanmış yeni süni intellekt məhsulları nə qədər yaxşı olsa da, əgər biznes dünyasına uyğunlaşdırıla bilməzsə, milyardlarla dollarlıq sərmayələr boşa gedə bilər. Hər şey süni intellektin necə tətbiq olunacağından asılıdır. Bu sahədə isə şirkətlərin böyük əksəriyyətinin hələ də kifayət qədər yavaş və tərəddüdlü davrandığı müşahidə olunur.