Ukrayna ilə sülhün əldə olunmasında irəliləyiş olmasa, Tramp administrasiyası bir neçə gün ərzində prosesi dayandıracaq. Eyni zamanda, ABŞ Ukrayna ilə cəbhə xəttinə yaxın strateji minalar üçün müqavilə hazırlayır. ABŞ üçün kritik resursları birbaşa cəbhə xəttinə gətirən bu vəziyyət Tramp administrasiyası üçün Rusiya ilə birbaşa münaqişə riskini də özü ilə gətirir. Ukraynada ABŞ və Rusiya arasında müharibənin əsasları qoyulur.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubionun bəyanatına görə, prezident Donald Tramp bir neçə gün ərzində heç bir irəliləyiş görməyəcəyi təqdirdə Rusiya və Ukrayna arasında sülh danışıqlarını dayandıracaq.

Bu arada, Birləşmiş Ştatlar texnologiya sektoru üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən nadir torpaq mineralları üçün Ukrayna ilə razılaşmanın son mərhələsindədir.

Tramp administrasiyası Rusiya və Ukrayna arasında dəfələrlə vəd etdiyi sülh sazişini təmin edə bilməsə də, Ukraynada bütün sənayesi üçün vacib olan nadir torpaq elementlərini çıxaran mədənləri işə salmağa hazırlaşır.

Sərhədin Ukrayna tərəfində, Rusiya ilə müharibənin cəbhə xəttinə yaxın ərazidə yerləşən bu minalar Rusiya üçün də kritik əhəmiyyətə malikdir. Rusiya bu minaların yerləşdiyi şəhərlərə doğru qarış-qarış irəliləyir, hər gün yeni hücumlar təşkil edir.

Əgər ABŞ Rusiya ilə Ukrayna arasında sülh sazişi imzalanmamışdan əvvəl bu minerallarla bağlı saziş imzalasa, ABŞ və Rusiya arasında müharibənin əsası qoyula bilər.

***

Ukrayna müvəqqəti atəşkəsə açıq olduğunu bildirir. Bu arada Kiyev dünən ABŞ-la enerji və mineral ehtiyatların paylaşılmasına dair ilkin razılığa gəldiyini açıqlayıb.

Lakin Rusiya dəqiq cavab verməkdən yayınıb. Bu arada Rusiya Ukraynanın iri şəhərlərinə zərbələr endirərək onlarla dinc sakinin ölümünə səbəb olub.

“Hər iki tərəf ciddidirsə, biz sülh danışıqlarına kömək etmək istəyirik. Amma bu baş verməyəcəksə, o zaman bizim üçün eyni dərəcədə vacib olan digər məsələlərə keçəcəyik”, – Rubio bildirib.

Lakin etinasızlıq etsək, Ukraynadakı vəziyyət təhlükəli ola bilər. Qətərdə yerləşən Əl-Cəzirə tərəfindən AFP və “Reuters”in məlumatlarından istifadə edərək hazırlanan qrafik vəziyyətin ciddiliyini ortaya qoyur.

ABŞ-ın sahib olmaq istədiyi mineralların əhəmiyyətli bir hissəsi Rusiyanın işğal etdiyi bölgələrdə olduğu halda, cəbhənin Ukrayna tərəfindəki metallar da gündəlik qaynar toqquşmaların yaratdığı xəttə çox yaxındır.

ABŞ-ın sülhün bərqərar olmasını gözləmədən öz şirkətlərinə bölgəni minalamaq üçün sifariş vermək qərarı Rusiyanın hücumu halında ABŞ vətəndaşlarını risk altında qoya bilər.

Əgər buradakı mədənləri yalnız ukraynalılar işlədirsə, bu, Rusiyanın hücumları səbəbindən bu minalara ehtiyacı olan ABŞ-ın iqtisadi ambisiyalarına nail ola bilməyəcəyi anlamına gələ bilər.

ABŞ-ın Rusiya və Ukrayna cəbhə xəttində diqqətsiz addımı Tramp administrasiyasının özünü ölkəsindən milyardlarla dollarlıq yardımla aparılan müharibəyə cəlb edə bilər.

***

Bu gün jurnalistlərə danışan Rubio bildirib ki, sülh danışıqları həftələr və ya aylar davam edə bilməz. Onun sözlərinə görə, ABŞ yaxın günlərdə irəliləyiş görməsə, başqa prioritetlərə keçəcək.

Bu bəyanat Fransa prezidenti Emmanuel Makronun Parisdə keçirdiyi bir günlük görüşdən sonra verilib. İclasda Rubio, həmçinin xüsusi nümayəndə Stiv Vitkoff və Ukrayna, Böyük Britaniya və Almaniya rəsmiləri iştirak ediblər.

“Əgər bu mümkün deyilsə, hər iki tərəf razılaşmadan o qədər uzaqdırsa, nə vaxtsa prezident “Yaxşı, bununla işimiz bitdi” deyəcək”, – Rubio bildirib.

Rubio ABŞ-ın Rusiya və Ukrayna arasında sülh prosesində hərəkətlərinə toxunaraq, “Əgər irəliləyiş yoxdursa, bu, davamlı deyil”, – deyib.

Rubionun sözlərinə görə, ABŞ-ın məqsədi bir neçə gün ərzində sülhün mümkün olub-olmadığını anlamaqdır. Rubio Trampın danışıqların uzanmasını istəmədiyini və məsələ ilə bağlı sərt mövqe tutduğunu bildirib.

***

Bu, Tramp üçün çoxdan prioritet olub. Tramp nadir torpaqlar sazişini ABŞ-ın hərbi yardımının milyardlarla dolları üçün ödəniş forması kimi görür.

Sözügedən mətn əslində fevralda imzalanmaq üzrə idi. Lakin Oval kabinetdə Trampla Zelenski arasında mübahisə səbəbindən proses dayandırılıb.

Rubio Parisdəki danışıqların müsbət keçdiyini və Avropa ölkələrinin prosesə konstruktiv töhfələr verdiyini bildirib. O, gələn həftə Londonda oxşar formatda yeni görüşün keçiriləcəyini və bunun həm Rusiyanın fikrini eşitmək, həm də Ukraynanın mövqeyini aydınlaşdırmaq üçün bir fürsət olacağını bildirib.

Paris sammitinin məqsədi fevral ayında Trampın Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə əlaqə saxlamasından sonra dalana dirənmiş danışıqları canlandırmaq olub.