vaxtlı-vaxtında oxuyun! Şənbə, 17 may 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Mustafa Kamal Atatürk (1881 - 1938)

«Türk oğlu əcdadını tanıdıqca, daha böyük işlər görmək üçün özündə güc tapacaq»

Mustafa Kamal Atatürk (1881 - 1938)
BÖHRAN  
Çinin “ölüm açarı” 14:46 | 17 may 2025 | Şənbə Məqaləyə 15 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Çinin “ölüm açarı”

Çiplərdə gizli hissələr var, dünya təlaşlanıb

ELŞAD

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Mümkün dünya müharibəsi ssenarisində Çinin Qərbin enerji infrastrukturunu məhv etmək gücünə malik ola biləcəyi irəli sürülüb. Çin istehsalı olan enerji çeviricilərində planlaşdırılmamış rabitə vasitələrinin tapılması ilə bağlı iddialar enerji sistemlərinə sızma ehtimalını artırıb. Pekin ittihamları rədd edir, ABŞ və Böyük Britaniya rəsmiləri həyəcan təbili çalır.

Dünyada gərginlik günü-gündən artır. Hər tərəfdə yeni bir müharibənin başlayacağı gözlənilsə də, ən qorxulu ehtimallardan biri Çinin Avropa və ya ABŞ gücləri ilə münaqişəyə girməsidir.

Bir çox analitiklər, ekspertlər və hətta böhran nəzəriyyəçiləri belə bir vəziyyətdə mübarizənin necə formalaşacağına dair spekulyasiya edirlər. Ancaq irəli sürülən son iddia bəlkə də ən qorxulu ehtimal olub.

İddia edilir ki, Çin tərəfindən istehsal olunan çeviricilərində mümkün Üçüncü Dünya müharibəsində Qərb ölkələrinin enerji infrastrukturunu fiziki olaraq sıradan çıxara biləcək gizli “ölüm açarı” var.

***

Enerji çeviriciləri günəş panellərini və külək turbinlərini elektrik şəbəkələrinə qoşur və bütün dünyada bərpa olunan enerji sistemlərinin əsasını təşkil edir.

Bu çeviricilər həmçinin elektrikli avtomobil doldurma stansiyaları, batareyalar və istilik nasosları kimi bir çox texnologiyada istifadə olunur.

Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, bu cihazları uzaqdan yeniləmək imkanı məlum xüsusiyyətdir. Buna görə enerji şirkətləri xarici əlaqələri bloklamaq üçün “kiberfirewall”lar quraşdırırlar.

Bununla belə, bəzi mənbələr bəzi günəş enerjisi çeviricilərində planlarda göstərilməyən rabitə avadanlığının olduğunu deyir.

ABŞ mütəxəssisləri bəzi cihazlarda sənədsiz rabitə cihazları və mobil radio avadanlığı aşkar etdiklərini açıqlayıblar. Bildirilib ki, bu vəziyyət enerji şəbəkəsinin fiziki təxribatına yol verə bilər.

***

Digər tərəfdən, Milli Təhlükəsizlik Agentliyinin keçmiş direktoru Mayk Rocers, “Biz bilirik ki, Çin Qərb infrastrukturunun bəzi elementlərini məhv edilə və ya sabotaj edilə biləcək şəkildə yerləşdirməyin faydalı ola biləcəyinə inanır”, – dedi.

Rocers təklif etdi ki, Çin, konvertorlardan geniş istifadənin Qərbin təhlükəsizlik siyasətlərində manevr imkanlarını azaldacağına ümid edir.

Böyük Britaniyada müxalifətin enerji sözçüsü Endrü Bovi, tapıntıların Enerji və iqlim dəyişikliyi katibi Ed Milibend tərəfindən dərhal araşdırılmalı olduğunu deyib.

O, İngiltərə Müdafiə Nazirliyi və təhlükəsizlik xidmətlərinin Çin istehsalı olan külək turbinlərinin izləmə texnologiyasını əhatə edə biləcəyi barədə xəbərdarlıq etdiyini xatırladıb və Çin texnologiyasının günəş enerjisində üstünlüyünün daha böyük təhlükə yaratdığını bildirib.

Çinin Vaşinqtondakı səfirliyi bu iddialara “milli təhlükəsizlik anlayışından sui-istifadə edildiyini və Çinin infrastruktur nailiyyətlərinin ləkələndiyini” bildirərək etiraz edib.