vaxtlı-vaxtında oxuyun! Çərşənbə, 2 aprel 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Şah İsmayıl Xətai (1487 - 1524)

«Söz vardır kəsdirir başı,
Söz vardır kəsər savaşı»

Şah İsmayıl Xətai (1487 - 1524)
ELM-TEXNİKA  
Ömür boyu enerji verən nüvə batareyası 10:10 | 31 mart 2025 | Bazar ertəsi Məqaləyə 16 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Ömür boyu enerji verən nüvə batareyası

Kardiostimulyator istifadə edən insanlara həyat verən icad, barmaq boyda cihazlara da yerləşdirilə bilər

Eltac YÜZBAŞOV

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Tədqiqatçılar nüvə batareyası olan kardiostimulyatorun xəstənin ömür boyu davam etdirə biləcəyini deyirlər.

Belə bir akkumulyator quraşdırılmış kardiostimulyator, məsələn, bir insanın bütün ömrünü davam etdirə bilər və bu, cərrahi müdaxilə ehtiyacını aradan qaldırır. Bununla belə, alimlər qeyd edirlər ki, batareyanın enerjiyə çevrilmə səmərəliliyini artırmaq üçün əlavə optimallaşdırmaya ehtiyacı var.

Müasir dövrdə cib telefonları və bir çox digər mobil qurğular litium-ion batareyalardan istifadə edir, onların doldurulması adətən bir neçə saatdan bir neçə günə qədər davam edir.

Bununla belə, bu batareyalar istifadə ilə xarab olur və daha tez-tez doldurmaq lazım gəlir.

Litium hasilatı da ətraf mühitə zərər verir, çünki enerji və böyük miqdarda su tələb edir.

Buna görə də, tədqiqatçılar litiumun alternativi kimi tez-tez doldurulmasını tələb etməyən təhlükəsiz nüvə batareyaları hazırlamağı düşünürlər.

Cənubi Koreyanın “Daegu Gyeongbuk” Elm və Texnologiya İnstitutundan tədqiqatın aparıcı tədqiqatçısı Su-İl İn deyir ki, "Li-ion batareyalarının performansı demək olar ki, doymuşdur".

Bu batareyalar müəyyən materiallar tərəfindən bloklana bilən radiasiya yayan təhlükəsiz radioaktiv materialların yaydığı yüksək enerjili hissəciklərdən istifadə edərək enerji yaradır.

Məsələn, beta şüaları (və ya yüksək sürətli elektronlar) nazik alüminium təbəqə ilə qorunur, bu da betavoltaikləri nüvə batareyaları üçün təhlükəsiz seçim edir.

Amerika Kimya Cəmiyyətinin son iclasında təqdim edilən yeni araşdırmada tədqiqatçılar karbonun qeyri-sabit və radioaktiv forması olan karbon-14 ilə təchiz edilmiş betavoltaik batareyanın prototipini nümayiş etdiriblər.

Alimlər deyirlər ki, karbonun bu forması beta şüaları əmələ gətirir, bu şüalar yalnız metal lövhədən istifadə etməklə bloklana bilər və eyni zamanda nüvə elektrik stansiyalarının əlavə məhsulu olduğu üçün asanlıqla əldə edilə bilər.

“Mən karbonun radioaktiv izotopundan istifadə etmək qərarına gəldim, çünki o, yalnız beta şüaları yaradır”, – doktor İn deyib.

Batareyada elektronlar titan dioksid əsaslı yarımkeçiricilərə çarparaq elektron ötürmə kaskadına səbəb olur.

Təcrübələr zamanı tədqiqatçılar hər iki elektrodda radiokarbondan ayrılan beta şüalarının xarici dövrədən keçən elektronlar kaskadını yaratdığını və istifadəyə yararlı elektrik istehsal etdiyini aşkar ediblər.

Radiokarbon çox yavaş parçalandığından, onlar deyirlər ki, akkumulyator nəzəri olaraq bütün ömür boyu davam edə bilər.

“Biz təhlükəsiz nüvə enerjisini bir barmaq ölçüsündə cihazlara yerləşdirə bilərik”, – deyən Dr. İn əlavə edir ki, batareyalar xüsusilə tibbi cihazlarda istifadə edilə bilər.