Güclü günəş işığında günəşdən qoruyucu sürmədən çölə çıxmağın təhlükəli olduğu barədə xəbərdarlıqları yəqin ki, eşitmisiniz. Ancaq xüsusilə şimal yarımkürəsi üçün dəridə mümkün yanıqlara diqqətli olmaq şərti ilə bədənimizin buna ehtiyacı olduğu bir həqiqətdir.

Bütün bunlara baxmayaraq Günəş işığı əhvalınızı yaxşılaşdıra, qan təzyiqinizi aşağı sala, sümüklərinizi, əzələlərinizi və hətta immunitet sisteminizi gücləndirə bilər.

Günəşin gücü çöldə oturmaq, günəşdən həzz almaq və onun istiliyini dərinizdə hiss etmək fiziki və ruhi sağlamlığınız üçün çox faydalı ola bilər.

D vitamini sümükləriniz, əzələləriniz və immunitet sisteminiz üçün çox vacibdir. Birbaşa günəş işığı olmadan vücudunuz D vitamini istehsal edə bilməz. Yaz aylarında günəş işığından faydalana bilmək qış aylarında ehtiyac duyduğumuz D vitamini səviyyələrini qorumaq üçün çox yaxşı fürsətdir. Qış yuxusuna gedən canlılar kimi, yayda saxladığımız D vitamini də qış boyu bizə dəstək olmaq üçün yağ ehtiyatlarımızda saxlanılır.

Vitamin D hər yaşda sümük sağlamlığı üçün vacibdir. Hətta sizi daha güclü edə bilər. Bu yaxınlarda edilən bir araşdırma, D vitamini qəbulunun idmançılarda əzələ gücünü artırdığını göstərdi. Bunun əzələ hüceyrələrinin böyüməsinə imkan verdiyi üçün ola biləcəyi düşünülür.

Tənəffüs yolu infeksiyalarından qoruya və immunitet sisteminizi gücləndirə biləcəyinə dair sübutlar da var. D vitaminini qidadan da almaq mümkündür, lakin kafi miqdarda olacağını deyə bilmərik.

Bunun üçün ən yaxşı qida mənbələri qızılbalıq, skumbriya və sardina kimi yağlı balıqlardır.

Əgər siz vegetariansınızsa, hələ də yumurta sarısı və göbələkdən D vitamini ala bilərsiniz. Amma ehtiyac duyduğunuz bütün D vitaminini təkcə qidadan almaq çətindir.

Gündəlik dozanızı açıq havada almaq daha asandır. Günəş işığı dərinizə çatdıqda, vücudunuz onu udur və güclü bir qida maddəsinə çevirə bilər.

Bir çoxumuz qış aylarında D vitamini çatışmazlığı ilə qarşılaşırıq və bu, demans, otoimmün və diabet kimi müxtəlif xəstəliklər səbəb olur.

Sağlam qalmaq üçün yay boyu səviyyələrimizi yüksək tutmalıyıq. Ancaq D vitamini günəşin tək faydası deyil.

Biz hamımız bilirik ki, günəş işığı çox gözəl hiss verir. Bu, günəşə məruz qaldıqda beynimizin ifraz etdiyi serotonin hormonunun artması ilə əlaqədardır. Serotonin də sakit və diqqətli hiss etməyinizə kömək etməkdə mühüm rol oynayır.

Bir araşdırma, insanların qanında serotonin səviyyəsinin buludlu günlərlə müqayisədə günəşli günlərdə daha yüksək olduğunu müəyyən etdi. Bu araşdırma beyində serotonin istehsal sürətinin parlaq günəş işığının müddəti ilə birbaşa əlaqəli olduğunu ortaya qoydu.

Bundan əlavə, bəzi tədqiqatlar göstərir ki, birbaşa günəş işığı dəri hüceyrələrinizi endorfinlər istehsal etməyə təhrik edə bilər ki, bu da özünüzü daha xoşbəxt hiss etməyə kömək edəcək.

***

Günəş işığının qan təzyiqini birbaşa aşağı saldığı da aşkar edilmişdir. Edinburq Universitetinin alimləri sübut ediblər ki, dəridə azot oksidinin istehsalını artırmaq üçün qolu cəmi 20 dəqiqə günəşə çıxarmaq kifayətdir.

Bu, qan damarlarınızın genişlənməsinə, qan təzyiqinizin aşağı düşməsinə səbəb olur.

Nə qədər günəş kifayətdir?

D vitaminini optimal şəkildə istehsal etmək üçün nə qədər günəşə ehtiyacınız olduğu dəri tipinizdən, yaşadığınız yerdən və günəşə qarşı həssaslığınızdan asılıdır.

Əsas odur ki, dəriniz yanmasın.

Qaramtıl dəriyə sahib olanlarda dərini radiasiyadan qorumaq üçün təbii günəşdən qoruyucu kimi çıxış edən melanin piqmenti daha çox olur.

Ancaq bu qoruma həm də D vitamini istehsalını çətinləşdirə bilər. Günəş işığı dərinizə çatmalıdır. Günəşin üzünüzə düşməsinin kifayət olduğunu düşünə bilərsiniz, amma həqiqətən fayda əldə etmək üçün qollarınızı və ayaqlarınızı da günəşə qoymalısınız.

Hava buludlu olsa belə, çölə çıxmaq faydalı bir hərəkətdir. Çünki ultrabənövşəyi şüalar hətta yüngül buludlardan da keçə bilir.

Əgər uzun müddət çöldə olacaqsınızsa və yanma riski varsa, dərinizi qorumağa diqqət edin.

Dərinizin yanıq ola biləcəyini düşündüyünüz yerlər varsa, onları örtmək faydalı ola bilər. Və ya günəşdən qorunma faktoru ən azı 30 olan günəş kremləri də sizi qorumağa kömək edə bilər.

Az-az, lakin tez-tez günəş işığı əldə etməyin ən yaxşı yolu onu yavaş-yavaş, lakin tez-tez almaqdır.

Bütün günəş ehtiyaclarınızı bir gündə əldə etməyə çalışmaq cazibədar ola bilər. Ancaq D vitamini adətən açıq havada vaxtınızın erkən mərhələlərində istehsal olunur.

Uzun müddət günəş işığına məruz qalmanın məhdudlaşdırılması da yanma riskini minimuma endirməyə kömək edə bilər.

Həssas dəriniz varsa və ya dərinizin günəşə qarşı həssaslığını artıra biləcək dərman qəbul edirsinizsə diqqətli olun.

Tərkibində retinol və ya digər güclü aşındırıcı maddələr olan dəriyə qulluq məhsulları istifadə edirsinizsə, çölə çıxmazdan əvvəl mütləq günəşdən qoruyucu sürtməlisiniz. Bu məhsullar günəşə qarşı həssaslığı artıra bilər.

Bəzi insanlar üçün günəşə çıxmaq kifayət qədər olmaya bilər. Bu səbəbdən bir çox insan qış aylarında D vitamini əlavələri qəbul etməyi seçə bilər. Vitamindən faydalanmaq üçün gündə cəmi 10 mikroqram kifayətdir.