Bir çox Avropa ölkələri enerji təhlükəsizliyini yaxşılaşdırmaq üçün nüvə enerjisinə qayıtmağı nəzərdən keçirdi. Belçika da 2003-cü ildə nüvə enerjisindən imtina qanununu ləğv etdi.

Belçika parlamenti bu ayın əvvəlində ölkədə nüvə enerjisindən imtina etməyi planlaşdıran 2003-cü ildə qəbul edilmiş qanunun ləğvi üçün səs verib. Mayın 15-də qəbul edilən qərar ölkəyə atom enerjisini canlandırmaq, o cümlədən gələcəkdə yeni AES-lərin tikintisinə imkan verir.

Belçika 2025-ci ilə qədər yeddi nüvə reaktorunu bağlamağı planlaşdırırdı. Lakin Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi nəticəsində yaranan enerji qeyri-müəyyənliyi səbəbindən plan 2022-ci ildə 10 il təxirə salındı.

Fevral ayında vəzifəyə başlayan Baş nazir Bart De Veverin rəhbərlik etdiyi mühafizəkar koalisiya hökuməti dəyişikliyin enerji hədəflərinə çatmaq üçün zəruri olduğunu bildirib.

"Nüvə aşağı karbonlu enerji mənbəyidir. Bu, Avropa iqlim hədəflərimizə çatmaqda bizə kömək edə bilər. O, həm də zəngin enerji mənbəyidir. Avropalı tərəfdaşlarımızla üç məqsədi paylaşırıq: təchizat təhlükəsizliyi, idarə olunan qiymət və aşağı karbonlu enerji. Nüvə enerjisi hər üç meyara cavab verir."

Belçikanın qərarı Avropa Birliyi (AB) daxilində təcrid olunmuş seçim deyil. Almaniya, Danimarka və İtaliya kimi AB ölkələri də nüvə enerjisi ilə bağlı əvvəlki qərarlarını yenidən nəzərdən keçirir.

“Libre de Bruxelles” Universitetinin (ULB) enerji geosiyasəti professoru və Avropa Enerji Tədqiqatları Assosiasiyasının (EERA) baş katibi Adel El Qammal, "Bunun əsas səbəbləri böyük geosiyasi qeyri-müəyyənlik və qazdan hələ də güclü asılılıqdır. Təbii ki, qazdan müstəqil olmaq üçün əlimizdən gələni etməliyik. Nüvə enerjisi bir yoldur”, – şərh edib.

AB daxilində 12 ölkədə (Belçika, Bolqarıstan, İspaniya, Finlandiya, Fransa, Macarıstan, Hollandiya, Çexiya, Rumıniya, Slovakiya, Sloveniya və İsveç) 100-ə yaxın nüvə reaktoru var. “Eurostat” məlumatlarına görə, AB-də istehsal olunan elektrik enerjisinin təxminən dörddə biri nüvə enerjisindən əldə edilir.

***

Almaniya 2011-ci ildə nüvə enerjisi ilə vidalaşmaq qərarına gəlib və son üç elektrik stansiyasını 2023-cü ildə bağlamalı idi. Bununla belə, kansler Fridrix Merzin seçki vədləri arasında sektoru yenidən qiymətləndirmək vədi var.

Merz 2025-ci ilin yanvarında atom elektrik stansiyalarının yenidən açılmasının "çox güman ki, mümkün olmayacağını" söyləsə də, vəd Almaniyadakı siyasi atmosferdə əhəmiyyətli dəyişikliyə işarə edir.

Bundan əlavə, Almaniya hökuməti bu yaxınlarda nüvə enerjisini bərpa olunan enerji ilə eyni səviyyədə idarə edən AB qanunlarını bloklamayacağını açıqladı.

İtaliya 1980-ci illərin sonunda nüvə enerjisindən imtina etdi. Lakin Corcia Meloni hökuməti 2030-cu ilə qədər yenidən nüvə enerjisinə keçməyi hədəfləyir. Koalisiya hökuməti iddia edir ki, bu mənbə ölkənin enerji təhlükəsizliyini təmin etməyə və onun dekarbonizasiya kimi ekoloji məqsədlərinə çatmağa kömək edəcək.

Bənzər səbəblərə görə, kömürdən asılı olan Polşa da hərtərəfli nüvə proqramına başlayıb. Varşava ilk elektrik stansiyasını 2022-ci ildə tikməyə, ilk reaktorun isə 2033-cü ildə işə başlaması planlaşdırılır.

Danimarka nüvə enerjisindən üz döndərmək istəməyən ölkələr sırasındadır. Kopenhagen 40 illik nüvə qadağasını ləğv etməyi düşünür.