Biz kimik...
... və hara gedirik?
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Moskva “şantaj”da ittiham olunur
“Qeyri-dost hərəkətlərə artıq alışmışıq”
-
İranın Gürcüstanda gizli fəaliyyəti üzə çıxdı
GMİ şeyxi nələri etiraf etdi?
-
SEPAH üzvü ataşelər
İranın Qafqazdakı casus şəbəkəsi boğulur
-
Qafqazı 30 il dala salan aqressiya...
... Yaxud Gürcüstanın narahatlığı yersizdir
-
Zəngəzurun Gürcüstana xeyri ...
Bakı-Tiflis arasında ticarət dövriyyəsinin potensialı böyükdür
-
Haqq işimizin dəstəkçisi
Azərbaycan Gürcüstanın enerji təhülkəsizliyinə qarantdır
-
Rəsmi Tiflisin Qərblə dərdi nədir?
Hökumətin son bəyanatları Avro-Atlantik üzvlük hədəfindən “yayınmaq niyyəti” güdə bilər
-
Dəyərləndirmə gələn il olacaq
Avropa Komissiyası Gürcüstana əlavə vaxt verir
-
2.7 milyard funt-sterlinq “donub”
Bidzina İvanişviliyə qarşı sanksiya işə düşdü
-
Rusiyapərəst qüvvələr güclənib
Salome Zurabişvili məsuliyyətin hökumətin üzərinə düşdüyünü düşünür
-
Londondan Tiflisə 5 milyon funt sterlinq
Rusiyanın kiber hücumlarından qorumaq üçün ...
-
Haaqa separatçılarının həbsinə qərar verdi
Mindzayev, Quçmazov və David Sanokayev zorakılıqlarda ittiham olunur
-
Rusiya Bakıda verdiyi sözü 3 gün sonra pozdu
Qarabağda müharibə başlayır?
-
Gürcüstanda hökumətə ultimatum
Müxalifıət Avropa yolunda ən böyük maneənin Bidzina İvanişvili olmasına əmindir
-
Ukrayna və Moldova Aİ üzvlüyünə namizəddir
Zelenski sammitin qərarını münasibətlərdə unikal an adlandırıb
-
Ukrayna və Moldovaya namizəd statusu verəcəyi gözlənir
“Bu ölkələrin və vətəndaşlarının gələcəyi Avropa İttifaqı daxilindədir”
Bəlkə də vaxtında dünyadakı separatizm ocaqları və separatçı tendensiyalar haqqında daha dolğun təsəvvürümüz olsaydı Qarabağla bağlı siyasətimiz başqa cür qurulardı.
Amma məsələnin qəlizliyi bundadır ki, nəinki Azərbaycanda, eləcə də Gürcüstanda və Moldovada separatçı tendensiyalar milli dövlət quruculuğunun ilk çağlarına təsadüf etdi - ilk dövrlərdə real hakimiyyət və səlahiyyətlər sovetin əlində idi, sonrakı vaxtlarda isə bu ölkələrin ərazilərindəki separatizm ocaqlarına təsir etmək üçün zəruri imkanları hələ yaranmamışdı.
Sovetlərdən həm də onların məkrli geosiyasi ambisiyalarını təhvil alan Rusiya isə bundan məharətlə istifadə edirdi və nəticədə də belə vəziyyət yarandı.
Bunları niyə deyirik? Yaxınlarda bir xəbər diqqətimizi cəlb etdi - ruslar Fransa prezidenti E.Makronun Korsikaya səfərindən yazmışdı. Həmin bölgə Fransanın ən narahat hissələrindən biridir və potensial separatizm ocağı sayılır.
Xüsusən də ki, yerli qanunvericilik institutuna seçkiləri millətçi - patriotlar udandan sonra vəziyyət bir az da qəlizləşib, sadəcə, bir məsələ var ki, varlı Kataloniyadan fərqli olaraq Korsikanın mərkəzi Fransadan iqtisadi və maliyyə asılılığı böyükdür, hər il Fransa hökuməti bölgəyə 2 milyard dollarlıq subsidiya ayırır.
Sözsüz, belə bir amil Korsikadakı mərkəzdənqaçma meyllərini istər-istəməz tormozlayır. Amma Korsika separatçıları Makronun səfərindən yenə də çox şey umurdular, fəqət, Fransa prezidenti onların istədiklərini nəinki dilə gətirmədi, əksinə bir daha Korsikanın Fransanın ayrılmaz hissəsi olduğunu bildirdi.
Fransa Minsk Qrupunun üç həmsədrindən biridir. Elə Makronun səfəri haqqında oxuyanda ağlımıza gələn ilk fikir bu oldu ki, nədən bəs Paris Dağlıq Qarabağ problemində bu cür birmənalı mövqe tutmur və erməni separatizminə qəti şəkildə «yox» demir?
Desək ki, bu, hansısa bir konkret geosiyasi maraqlarla bağlıdır, heç də düz olmaz, çünki Parisin Ermənistanda geosiyasi maraqları qəti sezilmir və Rusiyadan fərqli olaraq onun Ermənistanı özünün regiondakı forpostuna çevirmək fikri də yoxdur və fransızlar üçün Dağlıq Qarabağ və erməni mövzusunu maraqlı edən yalnız sonuncuların Fransadakı çox güclü diasporudur.
Elə ABŞ-ın da ermənilərə marağını şərtləndirən eyni amildir ki, biz gərək bunu nəzərə alaq, çünki, məsələn, ABŞ-ı İsrailyönümlü siyasi kurs yürütməyə məhz güclü yəhudi lobbisi vadar etdi. Ona görə də unutmayaq ki, ABŞ-da və Fransadakı erməni lobbisi bizim üçün də, elə Türkiyə üçün də böyük bir problem ola bilər, ona görə artıq indidən biz Türkiyə ilə diasporlarımızı birləşdirmək haqqında düşünməliyik.
O ki qaldı E.Makron və Qarabağ məsələsinə, elə yaxınlarda Fransadakı erməni lobbisi onu Dağlıq Qarabağa səfər etməyə dəvət etmişdi, halbuki nəinki prezidentin özünün, hətta bu ölkənin yüksək çinli məmurunun da Dağlıq Qarabağ səfəri açıq diplomatik jest, hətta qondarma «DQR»i Fransa hökumətinin tanıması kimi yozula bilərdi ki, buna da heç vaxt üç həmsədrdən biri olan Paris razı olmaz...
Ermənilərin hiyləgərliyi və simasızlığı, bilirsinizmi, nədədir? Bunların 90 faizi nəinki Dağlıq Qarabağın, heç Ermənistanın perspektivinə inanmır. Amma belə hal onlara Makronu Dağlıq Qarabağa dəvət etməyə mane olmur...
Əvvəlki yazılarımızda etnik separatizmin siyasi-hüquqi və geosiyasi tərəfləri haqqında çox yazmışıq. Ümumi halda götürdükdə, bu fenomen yalnız bəzi hallarda geosiyasi maraqlar üzündən dəstək tapır. Bütövlükdə isə o, həm dünyadakı qlobal demokratik tendensiyalarla və həm də dövlətlərin ərazilərini qorumaq istəyi ilə ziddiyyət təşkil edir və hələ onu demirik ki, onun geniş meydan alması hətta beynəlxalq təhlükəsizliyə böyük təhdiddir.
Kataloniya separatizmi Avropanın siyasətçilərinə müəyyən qədər təsir etdi. Şərq Tərəfdaşlığı sammitində ilk dəfə olaraq Dağlıq Qarabağla bağlı istisna edilmədi, digər münaqişələrə hansı münasibət sərgiləndisə, ona da eyni prizmadan yanaşıldı.
Düşünürük ki, proses inkişaf edəcək və bizim, məsələn, Fransa ilə anlaşma imkanlarımız artacaq, yetər ki, biz də ölkə və yaxud cəmiyyət olaraq Avropa ailəsinin üzvü olduğumuzu təsdiq edək. Həm də unutmayaq ki, Rusiyaya qarşı sərt münasibət istər - istəməz Qərbi onun keçmiş sovet məkanındakı mövqelərini laxlatmağa sövq edir. Sadəcə, bir daha «geosiyasi indentifikasiyamız» haqqında düşünməliyik: biz kimik və hara gedirik? Belə olarsa, gec-tez dəstək də tapılacaq, problemlərimiz də çözüləcək - əsas odur, bu qəliz Dünyada yerimizi tapaq...