vaxtlı-vaxtında oxuyun! Çərşənbə axşamı, 6 may 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Barış Manço (1943 - 1999)

«İnsanlar hər zaman qəhrəman ola bilməzlər, ama hər zaman insan ola bilərlər»

Barış Manço (1943 - 1999)
TƏBİƏT, İQLİM, FƏLAKƏT  
Dünyanı gözləyən daha bir təhlükə 11:11 | 4 may 2025 | Bazar Məqaləyə 30 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Dünyanı gözləyən daha bir təhlükə

Köhnə peyklər ozon təbəqəsini məhv edir

Orxan MİRZƏYEV

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Ömrünü başa vurmuş peyklər qlobal istiləşməni və ozon təbəqəsinin deşilmələrini sürətləndirə bilər. Yeni bir araşdırma, peyklərin atmosferə daxil olması və yanması zamanı buraxılan kimyəvi maddələrin iqlim dəyişikliyinə və ozon təbəqəsinin nazikləeşməsinə səbəb olduğunu müəyyən edib.

“Journal of Geophysical Research” jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, hazırda 9000-dən çox peyk hava proqnozu, rabitə, naviqasiya və qlobal müşahidə üçün istifadə olunur.

2040-cı ilə qədər bu rəqəmin 60 minə yüksələcəyi təxmin edilir. Peyklərin ömrü təxminən 5 ildir. Bir çox köhnə peyklər hündürlüyünü itirir, atmosferə daxil olur və yanır. Tədqiqatda peyklərin yanması nəticəsində buraxılan qazların ozon təbəqəsinə və iqlim dəyişikliyinə təsiri araşdırılıb.

Kompüter simulyasiyasında peyklərin yanması nəticəsində 2040-cı ilə qədər hər il 10 min ton alüminium oksidinin atmosferə atılacağı müəyyən edilib.

Onların atmosferin yuxarı təbəqələrində toplanmasının 1,5 dərəcə temperatur fərqinə səbəb olacağı və küləyin sürətinin azalacağı proqnozlaşdırılır. Bu vəziyyətin ozon dəliyinin yığılmasını dayandıra biləcəyi bildirilir.

Peyklərin yandırılması nəticəsində atmosferə buraxılan titan, litium, dəmir və misin təsiri ilə bağlı hələ bir model hazırlanmayıb.