vaxtlı-vaxtında oxuyun! Cümə axşamı, 31 iyul 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Heydər Əliyev (1923 - 2003)

«Dünya ümumiyyətlə quruculuqla, tikib-yaratmaqla yaşayıb, inkişaf edib»

Heydər Əliyev (1923 - 2003)
TƏBİƏT, İQLİM, FƏLAKƏT  
Həyat kosmosdan gəlmiş ola bilər 19:11 | 30 iyul 2025 | Çərşənbə Məqaləyə 24 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Həyat kosmosdan gəlmiş ola bilər

Yer üzündəki həyatın kosmik mənşəli ola biləcəyinə dair yeni sübutlar tapılıb

Orxan MİRZƏ

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Alimlər bildirirlər ki, Yer üzündəki həyatın toxumları kosmosdan gəlmiş və kainatın qalan hissəsinə yayıla bilər.

Böyük bir irəliləyişə imza atan tədqiqatçılar bir “protoulduz”un ətrafındakı diskdə mürəkkəb üzvi molekullar aşkar ediblər. Bu molekullar, həyatın quruluş elementlərinin öncülü kimi qəbul olunur. Sonradan bunlar şəkərlərə və amin turşularına çevrilərək birləşir və bizi əhatə edən mürəkkəb flora və faunaya çevrilir.

Tədqiqatçılar bundan əvvəl də müxtəlif yerlərdə bu cür mürəkkəb üzvi molekulları tapmışdılar. Ancaq yeni tapıntılar, sirli bir itkin halqanı tamamlayaraq, həyatın bilinəndən daha geniş miqyaslı və bərəkətli ola biləcəyini ortaya qoya bilər.

Soyuq protoulduz – toz və qaz diski ilə əhatələnmiş gənc bir ulduza çevrilərkən – güclü radiasiya və qaz püskürmələri ilə müşayiət olunan şiddətli bir prosesdən keçir. Alimlər bu prosesin intensiv təbiətinə görə narahat idilər, çünki belə şərtlər ulduzun ətrafındakı kimyəvi birləşmələrin “sıfırlanmasına” səbəb ola bilər. Bu isə həmin kimyəvi birləşmələrin, sonradan planetlərin formalaşdığı disklərdə sıfırdan yaranmalı olduğunu göstərə bilərdi.

Lakin yeni tapıntılar göstərir ki, mürəkkəb molekullar bu intensiv mərhələ ərzində sağ qala bilir və sonrakı disk mərhələsinə “irsi olaraq ötürülə” bilər.

Bu tapıntılar, “The Astrophysical Journal Letters” adlı elmi jurnalın nəşr etdiyi “V883 Ori-nin ilkin planet diskinin dərinliklərində mürəkkəb üzvi molekulların axtarışı” başlıqlı yeni məqalədə dərc olunub.