Bildiyiniz kimi, iranlı deputatlar və rəsmilər Hörmüz boğazını bağlamaqla dünyanı təhdid edib. Əgər bu baş versə, qlobal iqtisadiyyatda nə baş verərdi, hansı təhlükələr yaşanardı?

İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) komandiri Sərdar İsmayıl Kövsəri yerli mediaya verdiyi müsahibədə Hörmüz boğazının bağlanmasının “gözlənildiyini və İranın qətiyyətlə ən yaxşı qərarı verəcəyini”, – deyib.

"Əllərimiz düşməni cəzalandırmaq üçün açıqdır və hərbi cavab bizim ümumi cavabımızın yalnız bir hissəsidir".

İranın qısa və orta mənzilli raketləri neft infrastrukturu platformalarını, Boğazdakı boru kəmərlərini və hətta kommersiya gəmilərini, yer-yer raketləri isə Körfəz boyunca tankerləri və ya limanları hədəfə ala bilər. Təyyarə və pilotsuz uçuş aparatlarından (PUA) istifadə edilən hava hücumları bölgədəki əsas gəmi limanlarında naviqasiya və ya radar avadanlıqlarını sıradan çıxara bilər.

İranın “Şahed” PUA-ları Boğazda xüsusi gəmi zolaqlarına və ya infrastruktura hücum etmək üçün istifadə oluna bilər. İran boğaza girişi fiziki olaraq əngəlləmək üçün döyüş gəmilərini yerləşdirməyə cəhd edə bilər. Ölkə 2012-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanının neft sənayesinə kiberhücum etməklə bu sahədə artan qabiliyyətini nümayiş etdirmişdi.

Hörmüz boğazı dünyanın ən strateji əhəmiyyət kəsb edən boğazlarından biridir və İranın istənilən blokadası dünya üçün ciddi risklər yarada bilər.

Keçmiş Fransa kəşfiyyat rəsmisi bunun “Avropa üçün fəlakət” olacağını söylədi.

Səbəblər bunlardır:

Enerji təhlükəsizliyinə təhdidlər

Qlobal neftin təxminən 20 faizi və təbii qazın əhəmiyyətli bir hissəsi Hörmüz boğazından keçir. Avropa neft və mayeləşdirilmiş təbii qazı (LNG) böyük hissəsi boğazdan keçən Körfəz ölkələri – Səudiyyə Ərəbistanı, Qətər və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən idxal edir.

Əgər İran buna mane olsa, qlobal neft qiymətləri yüksələcək və Avropa xüsusilə Yaxın Şərqin yanacağından asılı olan ölkələrdə enerji çatışmazlığı ilə üzləşə bilər.

İqtisadi şok

Neft qiymətlərinin qəfil artması inflyasiyanı və enerji xərclərini artıraraq, bütün Avropada sənayeni pozacaq. İstehsal, nəqliyyat və kənd təsərrüfatı sektorları xüsusilə həssas ola bilər. Bazar reaksiyaları və Avropa fond bazarlarında qeyri-sabitlik zərbə vura bilər.

Təhlükəsizlik və hərbi gərginlik

Blokada ABŞ, AB donanmaları və Körfəz ölkələrinin iştirakı ilə hərbi toqquşmalara səbəb ola bilər və bu, daha geniş regional müharibə riskinə səbəb ola bilər. Avropa NATO öhdəlikləri və ya müttəfiqlikləri vasitəsilə xüsusən də – Fransa və ya Böyük Britaniya kimi ölkələr regionda dəniz varlığını qoruyarsa, münaqişəyə cəlb oluna bilər.

Göndərmə və ticarətdə pozuntular

Neftdən başqa, boğaz qlobal gəmiçilik üçün əsas marşrutdur. Blokada Avropanın xammal, elektronika və istehlak mallarının idxalını gecikdirərək tədarük zəncirlərinə təsir göstərə bilər. Təhlükəsizlik baxımından sığorta haqları arta bilər ki, bu da Avropa biznesləri və istehlakçıları üçün xərcləri çoxaldar.