Fransanın Almaniya sərhədinə yaxın Elzas bölgəsində, yalnız Almaniyaya yaxın ərazilərdə vaxt keçirmiş bir şəxsdə çikunqunya virusu aşkar edilib. Strasburqun cənubundakı Lipşeym və Feqerşeym qəsəbələrində qeydə alınan bu hadisə, xəstəliyin artıq Avropada da yerli şəkildə yayıla biləcəyini göstərir.

Virus necə yoluxdu?

Almaniya “Robert Koch” İnstitutunun (RKI) məlumatına görə, bölgəni tərk etməyən şəxsin virusa Asiya pələng ağcaqanadı (Aedes albopictus) vasitəsilə yoluxduğu müəyyən edilib. Bu isə virusun yalnız tropik bölgələrdən daşınmadığını, artıq Avropada da lokal yoluxma riskinin mövcud olduğunu sübut edir.

Asiya pələng ağcaqanadı nədir?

Bu ağcaqanad növü qara-ağ zolaqlı bədən quruluşu və gün ərzində aktiv olması ilə tanınır. İqlim dəyişikliyi və artmaqda olan temperatur səbəbindən bu növ ağcaqanad Avropada sürətlə yayılır.

RKI bildirir ki, Almaniyada bu ağcaqanadlara Baden-Württemberg, Hessen, Rheinland-Pfalz, Bavariya, Türingiya, Berlin və Şimali Reyn-Vestfaliya əyalətlərində rast gəlinir.

Çikunqunya virusunun təhlükəsi nədir?

Xəstəlik özünü yüksək hərarət, baş ağrısı, əzələ və oynaqlarda ağrılarla göstərir. Əksər hallarda xəstə bir həftə ərzində sağalır. Lakin hamilə qadınlar, körpələr və xroniki xəstəliyi olanlar üçün təhlükəli ola bilər. Ölüm halları isə çox nadir hallarda baş verir.

Vaksin mövcuddurmu?

Almaniyada çikunqunya virusuna qarşı iki peyvənd qeydiyyata alınıb:

“Ixchiq” (2023-cü ildən): Lakin yaşlı insanlarda bəzi yan təsirlər müşahidə edildiyi üçün hazırda Avropa Dərman Agentliyi tərəfindən yenidən qiymətləndirilir.

Vimkunya (2025-ci ilin fevralından): Yeni qeydiyyatdan keçmiş vaksin.

Avropada vəziyyət necədir?

Fransada, xüsusilə Aralıq dənizi sahillərinə yaxın bölgələrdə 6 yerli yoluxma hadisəsi qeydə alınıb. Almaniyada isə aprel–iyun 2025 tarixləri arasında əsasən Mauritius, La Réunion və Şri-Lanka kimi ölkələrdən qayıdan insanlarda 75 yoluxma halı aşkarlanıb.

Mütəxəssislər Almaniyanın qərb bölgələrində ağcaqanadlarla mübarizənin gücləndirilməsi zərurətinə diqqət çəkir. Reyn çayı ətrafı, virusun yerləşməsi üçün əlverişli şəraitə malikdir. Hazırda geniş yayılma gözlənilməsə də, bu hadisə ciddi xəbərdarlıq kimi qəbul edilməlidir.

Virus Azərbaycanda yayıla bilərmi?

Azərbaycanın iqlimi, xüsusilə yay aylarında isti və rütubətli keçdiyi üçün Asiya pələng ağcaqanadının yayılması üçün əlverişli şərait mövcuddur.

Son illərdə Azərbaycanda da bu ağcaqanad növünün Gəncə, Lənkəran, Astara və Abşeron bölgələrində görüldüyü ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Bu isə Çikunqunya ilə yanaşı Zika, Danq və Qərbi Nil viruslarının yayılma riskini artırır.

Necə qorunmalı?

Dəriyə ağcaqanad əleyhinə spreylər vurun

Xüsusən axşam saatlarında açıq havada olarkən uzunqollu geyimlər geyinin

Evdə və ətrafda dayanıqlı su yığıntılarını təmizləyin (təkər içləri, qablar, hovuzlar)

Xüsusilə xarici ölkələrdən qayıtmısınızsa, yüksək hərarət və oynaq ağrıları hiss etdikdə dərhal həkimə müraciət edin.

Səyyahlar üçün xəbərdarlıq:

Tropik ölkələrə səyahət etdikdən sonra hərarət, baş ağrısı, halsızlıq kimi simptomlara diqqət yetirin

Qayıtdıqdan sonra 7-10 gün ərzində müşahidə altında olun

Qlobal təhdid, yerli hazırlıq

Dünya Səhiyyə Təşkilatı da iqlim dəyişikliyi və artan beynəlxalq səyahətlər səbəbindən ağcaqanad vasitəli virusların qlobal yayılma riskinə qarşı ölkələri hazırlıqlı olmağa çağırır. Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyi və müvafiq qurumlar monitorinqləri gücləndirməli, ictimaiyyəti maarifləndirməlidir.