Afrikadan köçənlər necə sağ qalıb?
Gen dəyişikliyi soyuq iqlimə köçən ilk insanlarda bədənin istilik istehsalını artırıb
FATEH
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Türkiyə Afrikada möhkəmlənir
Ankara 20 il ərzində səfirlik sayını 3 dəfəyə yaxın artırıb
-
...Filləri kəsib yeyəcəklər
26 ildən sonra ilk dəfə ...
-
Nəticələr açıqlandı
Əlcəzairdə prezident seçkilərinin qalibi 84,30 faiz səs toplayıb
-
“De minimis” istisnalar ləğv olunur
ABŞ administrasiyasından Çin e-ticarət platformalarına zərbə
-
BMT Təhlükəsizlik Şurasında islahat
Qurumun nizamnaməsində dəyişiklik gözlənilir, iki Afrika ölkəsinə vetosuz daimi üzvlük təklif ediləcək
-
Çinin Afrika resurslarına artan marağı
Pekin sənaye və təchizat zəncirlərinin sabitliyi üçün başqa qitəyə üz tutur
-
Əlcəzairdə seçkinin qalibi bəlli olub
Əbdülməcid Tebbun 94,65 faiz səs toplayıb
-
Ölənlərin sayı 20 mini keçib
Müharibə nəticəsində Sudan səhiyyə infrastrukturun məhv olma təhlükəsi var
-
Əlcəzair sabah prezident seçir
Hazırkı dövlət başçısı, ana müxalifət lideri və sülh hərəkatı namizədi ən yüksək post uğrunda yarışacaq
-
Aclıqla üzləşənlərin sayı 3 dəfəyə yaxın artıb
Ərzaq Böhranına Qarşı Qlobal Şəbəkənin qandonduran hesabatı
-
58 ildir təkbaşına iqtidar
Botsvanada ümumi seçkilər oktyabrın 30-da keçiriləcək
-
İqlim dəyişikliyi təhlükəsi
118 milyon insan risk altında
-
Dənizi üzərək keçiblər
Mərakeşli immiqrantlar dumandan istifadə edib İspaniya ərazisinə daxil olublar
-
83 fil, 30 begemot, 300 zebra
Namibiyadakı quraqlıq səbəbindən 700-dən çox vəhşi heyvan məhv ediləcək
-
Somalinin ərazi bütövlüyü problemi
BƏƏ və Efiopiya aviaşirkətləri separatçı bölgəyə uçuşlar həyata keçirir
-
Nigeriyada daşqınlar dayanmır
Sel nəticəsində 28 nəfər həlak olub
Alimlər bir genin erkən insanların daha soyuq iqlimlərə uyğunlaşmasında rol oynadığını və Afrikadan köçdükdən sonra insanların sağ qalmasını təmin etdiyiini aşkar ediblər. Müasir insanlar Afrikadan təxminən 70 min il əvvəl köçüblər və bu gün qitədən kənarda yaşayan demək olar ki, bütün insanların ilk qabaqcılların nəslindən olduğu düşünülür.
Afrika insan əcdadlarını qədim buz dövrlərinin həddindən artıq soyuq şəraitindən qoruduğu üçün əcdadlar qalın bədən tüklərini itirərək qitənin istiliyinə uyğunlaşıblar. Lakin insanlar daha soyuq bölgələrə köçdükləri üçün ovçuluq və yığıcılıqdan uzaqlaşaraq əkinçilik və heyvandarlıqla məşğul olan cəmiyyətlər qurublar. Bu dəyişikliklər onları uyğunlaşmağa sövq edib. Bu insan təkamülü və müxtəlifliyinin formalaşmasında mühüm rol oynayıb.
Lakin Afrikadan köçən ilk insanların həddindən artıq soyuq iqlimlərə getdikləri zaman bədənlərini necə isti saxladıqları qaranlıq qalıb.
Son 20 ildə aparılan araşdırmalar, yağ kütləsindəki DNT dəyişikliklərinin və piylənmə ilə əlaqəli FTO geninin insanların yağ hüceyrələrində istilik yaratmaq qabiliyyətinin azalması ilə əlaqəli olduğunu irəli sürüb.
C variantları adlanan bu gen dəyişikliyi olmayan siçanların qəhvəyi yağ toxumasında istilik istehsalının daha inkişaf etdiyi və yüksək yağlı qidalanma səbəbiylə piylənməyə müəyyən qədər müqavimət göstərdiyi müşahidə edilib. Elm adamları bu cür variantların kimi məməlilər insanların da soyuq mühitə uyğunlaşması ilə əlaqəli ola biləcəyini fərz edirdilər.
Yeni araşdırmada tədqiqatçılar insan əcdadlarının müxtəlif qruplarında gen variantının tezliyini təhlil edərək, yanvar ayında C variantının tezliyi ilə yer səthinin orta temperaturu arasında əhəmiyyətli tərs korrelyasiya müşahidə ediblər. Bu, yer soyuduqca bu variantın tezliyi artır demək idi.
Elm adamları, erkən insan populyasiyalarında C variantının tezliyinin müasir insanların miqrasiya marşrutu xəritəsini izlədiyini söyləyib. Tədqiqatçıların fikrincə, populyasiyalar Afrikadan Avrasiyaya köçdükcə C variantının tezliyində əhəmiyyətli dəyişiklik, insanların dəyişən soyuq stress səviyyələrinə uyğunlaşmalı olması səbəbindən yarana bilər.
Bu gen dəyişikliyinə malik insanlar daha çox bədən istiliyi çıxararaq soyuq iqlimlərdə sağ qalmaq üçün əhəmiyyətli bir üstünlük əldə etmiş ola bilərlər.
Alimlər bunun erkən insanların soyuq mühitə uyğunlaşmasını dəstəkləyən bir çox gen dəyişikliyindən biri ola biləcəyini qeyd edərək, insanın təkamülündə bu səyahətin daha da araşdırılması lazım olduğunu deyiblər.
Tədqiqatçılara görə, Blombos mağarasının divarlarındakı qaya təsvirləri kimi, DNT-miz də insan təkamülünün mürəkkəb yolunda hər bir mühüm hadisəni qeyd edərək, sadiq arxivçi kimi xidmət edir.