Diliniz arıqlamaq üçün açar ola bilərmi? Yeni araşdırmalar sayəsində alimlər bunun mümkün ola biləcəyini söyləyirlər. Tədqiqatçılar ilk dəfə olaraq dilin üçölçülü quruluşunun və şirin dadları qəbul edən dad reseptorunun xəritəsini tərtib ediblər.

Bu reseptorlar şirin dad verən və turş və ya acı dadlar üçün istifadə edilənlər kimi digər reseptorlardan daha az həssas olmaq üçün inkişaf etmiş bir çox müxtəlif kimyəvi maddələri aşkar edə bilir. Bu, enerjiyə ehtiyacımız olduğu üçün şəkərli qidalara müraciət etməyimizə səbəb olur.

Açıqlamaya görə, bu şirin dad reseptorunun daha yaxşı başa düşülməsi onu tənzimləyə və şəkərə olan iştahamızı dəyişdirə biləcək kəşflərə səbəb ola bilər.

Kolumbiya Universitetində və “Howard Hughes” Tibb İnstitutunda çalışan tədqiqatçı Cun Janq verdiyi açıqlamada “Şəkərin piylənmədə oynadığı aparıcı rolu gözardı etmək olmaz”, – deyib.

Bu gün şəkəri əvəz etmək üçün istifadə etdiyimiz süni dadlandırıcılar şəkər yemək istəyimizi dəyişdirmir. İndi reseptorun necə göründüyünü bildiyimiz üçün daha yaxşı bir şey dizayn edə bilərik.

Janq akademik “Cell” jurnalında dərc olunan tapıntıların həmmüəllifidir. Bu mərhələyə nail olmaq üçün Janq və məqalənin həmmüəllifləri üç il çalışıblar.

Onlar reseptoru təhlil etmək üçün krio-elektron mikroskopiya adlı texnikadan istifadə ediblər. Onlar dilin və şirin reseptorun 3D strukturunun şəkillərini çəkmək üçün elektron şüaları işə salıblar.

İki əsas yarımdan ibarət olan reseptorda Venera milçək tələsinə bənzəyən bir komponent var. Bağlayıcı cib adlanan bu hissənin quruluşunu bilmək bəzi insanların şirniyyata niyə bu qədər həssas olduğunu daha yaxşı başa düşməyə kömək edə bilər.

“Bu reseptorun bağlayıcı cibini dəqiq müəyyən etmək onun funksiyasını başa düşmək üçün çox vacibdir”, – Kolumbiyanın “Zukerman” İnstitutunun baş tədqiqatçısı və məqalənin həmmüəllifi Entoni Fitzpatrik deyib.

"Dəqiq formasını bilməklə, biz dadlandırıcıların niyə ona bağlandığını və reseptoru aktivləşdirən və ya funksiyasını tənzimləyən daha yaxşı molekulları necə inkişaf etdirə və ya kəşf edə biləcəyimizi anlaya bilərik”.

Şirin dad reseptoru ağızda yerləşsə də, bütün bədəndə mövcuddur. Buna görə də, xəritələr maddələr mübadiləsini araşdıran əlavə tədqiqatları dəstəkləyə bilər. Bu tədqiqat piylənmə ilə davam edən mübarizədə inanılmaz dərəcədə faydalı ola bilər.

Piylənmə ABŞ-da həll edilməli olan böyük bir problemdir. Hər 5 uşaqdan 1-i və hər 5 böyükdən 2-si piylənmədən əziyyət çəkir. Üstəlik, həddindən artıq şəkər istehlakı ürək və qarın nahiyəsində daha çox yağ yığılması ilə əlaqələndirilir ki, bu da insanın sağlamlığı üçün riskli ola bilər.

Fitzpatrikin laboratoriyasının tədqiqat texniki və araşdırmanın həmmüəllifi Endrü Çanq, “Biz elm haqqında anlayışımızı irəli aparmağa çalışırıq ki, insanlara kömək edək”, – deyib.