“The New York Times”ın məlumatına görə, Çinli avtomobil istehsalçıları, Yəməndə İran dəstəyi ilə fəaliyyət göstərən Husi terrorçularının Orta Şərqin kritik keçid marşrutundakı gəmilərə hücumlarına başlayandan təxminən iki il keçməsinə baxmayaraq, hələ də Qırmızı dəniz və Süveyş kanalı üzərindən Avropaya avtomobil göndərirlər.

Digər avtomobil istehsalçıları isə Asiyadan Afrika ətrafından keçən daha uzun və bahalı marşrutla daşımalarını davam etdirir. Qırmızı dəniz və Süveyş kanalı marşrutundan istifadə etmək, Asiya-Avropa gediş-gəliş səfərlərində Afrika ətrafından dövr etməyə nisbətən 14-18 gün vaxta qənaət edir. Bu, yanacaq, heyət və gəmi xərclərini, hər avtomobil üçün yüzlərlə dollar azaldır. Afrika ətrafı isə gəmi sahiblərinin yanacaq xərclərini artırır, ətraf mühitə təsiri çoxaldır və nəticədə yeni avtomobil alıcılarının xərclərini yüksəldir.

“Lloyd’s List Intelligence”ın analizinə görə, ötən ay Çin limanlarından Avropaya Qırmızı dəniz və Süveyş kanalı vasitəsilə ən az 14 avtomobil daşıyan gəmi səfər edib. İyun ayında da oxşar sayda səfər baş tutub.

Bu səfərlər, Husilərin keçən ayın əvvəlində pilotsuz uçuş aparatları, əl bombaları və atəşli silahlarla iki yük gəmisini batırmasına baxmayaraq davam edib. Terrorçular hücumlarını Qəzzada İsrailin apardığı müharibə zamanı “HƏMAS” terrorçuları ilə həmrəylik məqsədi daşıdığını bildirib.

Çoxlu dənizçilik analitikləri, Çin hökumətinin İran və ya Husilərlə Çin gəmilərinə zərər verilməməsi barədə razılığa gəldiyini düşünür. “Veson Nautical” şirkətinin dəyərləndirmə və analiz üzrə müavini Daniel Naş qeyd edir ki, “Çin, İran dəstəyi ilə Husi üsyançıları ilə masaya oturub razılığa gəlib və gəmilərinin hədəf alınmayacağı bildirilib”.

Avropa Birliyi ötən il Çin elektrikli avtomobillərinə tətbiq etdiyi gömrük rüsumları ilə avtomobil başına minlərlə dollar əlavə xərc yaradıb. Çinli avtomobil istehsalçılarının bu riskli, amma ucuz marşrutu seçməsi, əlavə xərcləri kompensasiya edib rəqiblərlə mübarizə aparmasına imkan verir.

Digər çoxsaylı ticarət gəmiləri, o cümlədən dövlətə məxsus “China Ocean Shipping Company”nin (Cosco) böyük konteyner gəmiləri, 2023-cü ilin noyabrında Yəmən yaxınlığında gəmilərin batırılması və ya qaçırılması hadisələrindən sonra Qırmızı dəniz və Süveyş kanalından uzaq dururlar. Avropa və Asiyada gəmi sahibləri şirkətlərin bu marşrut üçün gəmilərini icarəyə götürməsinə adətən icazə vermirlər. London ticarət sığorta şirkətləri də bu səfərləri sığortalamaq istəmir, sığorta etsələr də daha yüksək ödəmə tələb edirlər.

Çin Xarici İşlər Nazirliyi yazılı cavabında avtomobil daşıyan gəmilərə toxunmayıb, lakin “Qırmızı dənizdə vəziyyət gərginləşəndən bəri Çin gərginliyin azaldılmasında fəal rol oynayıb və bu suların tezliklə sülh və təhlükəsizliyinin təmin olunmasına dəstək verməyə davam edəcək”, – bəyan edib.

Çin, İranın xam neft ixracatının demək olar ki, hamısını alır. Bu ixracat İran iqtisadiyyatının 6%-ni, İran hökumətinin illik büdcəsinin yarısını təşkil edir. Çin rəsmiləri, İran neft ixracatına qarşı qərb ölkələrinin təşkil etdiyi embarqonun BMT tərəfindən təsdiqlənmədiyini, buna görə də Çin neft şirkətləri üçün məcburi olmadığını iddia edirlər.

Husilər, iyulun 28-də İsrail limanları ilə əlaqəsi olan gəmi hədəflərinə hücum kampaniyasını davam etdirəcəklərini açıqlayıb. Kampaniya, 2023-cü il oktyabr 7-də “HƏMAS” terrorçularının İsrailin cənubunda törətdiyi qətliamdan sonra başlayıb.

Husilərin ilk hədəflərindən biri, 2023-cü ilin noyabrında Avropadan Asiyaya boş qayıdan “Galaxy Leader” adlı avtomobil daşıyan gəmi olub. Bu hadisə ən məşhur hadisələrdən biridir. Gəminin 25 nəfərlik heyəti Yəməndə 14 ay əsir saxlanılıb, sonra yanvar ayında azad edilib, lakin Husilər gəmini Yəmən limanında saxlayıblar.

Təxminən bir ay əvvəl İsrail hava qüvvələri, Husilərin gəmini Qırmızı dənizdə potensial hədəfləri müəyyən etmək üçün inkişaf etmiş radar sistemi kimi istifadə etdiyi xəbərlərinin ardından gəmini bombalamışdı.