Alimlər əsaslı genetik modifikasiya sayəsində daha çox karbon udan “super ağac” istehsal etmək üçün yeni üsul hazırlayıblar. Dəyişdirilmiş ağac həmçinin ənənəvi tikinti materiallarına görə davamlıdır.

Merilend Universitetinin tədqiqatçıları qovaq ağaclarında liqnin miqdarını 12,8 faiz azaltmaq üçün genetik modifikasiya ediblər. Liqnin ağacı dözümlü edən, lakin emalını çətinləşdirən mühüm komponentdir.

Liqnini azaldılan ağac yüksək möhkəmlik tələb edən tətbiqlərdə kimyəvi təmizlənmədən birbaşa istifadə edilə bilər. “Matter” akademik jurnalında dərc edilən araşdırmada tədqiqatçılar bunun istehsal prosesini asanlaşdırmaqla yanaşı, ağacın karbon saxlamaq qabiliyyətini də artırdığını bildiriblər.

“Bizim metodumuz təkcə kimyəvi tullantıları və enerji istehlakını azaltmaqla yanaşı, həm də odunun karbon saxlama qabiliyyətini artırır ki, bu da iqlim dəyişikliyini azaltmaq üçün çox vacibdir”, – Tədqiqatçılardan Yiping Qi deyib.

Geni dəyişdirilmiş ağac çürüməyə daha davamlı olduğu üçün karbonu daha uzun müddət saxlaya bilir. Bu o deməkdir ki, atmosferə daha az karbon qazı buraxılır və ümumi karbon tullantılarının azalmasına töhfə verir.

Tez-tez kimyəvi maddələrlə müalicə olunan ənənəvi ağaclar tez xarab olur.

Tədqiqatçıların fikrincə, karbon saxlama üstünlükləri ilə yanaşı, yeni üsul ağac emalı ilə bağlı tullantıları da azaldır. Ənənəvi ağac əhəmiyyətli enerji və kimyəvi maddələr tələb edir, bu da istixana qazı emissiyalarına və kimyəvi tullantılara səbəb olur. Yeni yanaşma bu prosesləri aradan qaldıraraq, yüksək məhsuldar ağac istehsalını ekoloji cəhətdən daha təmiz edir.

Tədqiqatçılar 6 ay ərzində istixana şəraitində genetik cəhətdən dəyişdirilmiş qovaqlarla yanaşı normal qovaqları sınaqdan keçirmişlər və böyümə və sağlamlıq baxımından əhəmiyyətli fərqlər aşkar etməmişlər. Daha sonra dəyişdirilmiş ağaclardan mebel və tikintidə istifadə olunan sıxılmış ağac nümunələrini istehsal ediblər.

Bu sıxılmış ağac, kimyəvi cəhətdən təmizlənmiş ağac kimi işləyir. O, normal ağacdan 1,5 dəfə güclü idi və müxtəlif mühəndislik və tikinti tətbiqlərində geniş istifadə olunan material olan 6061 alüminium ərintisi qədər möhkəm idi.

Sürətli böyüməsi ilə tanınan və taxta-şalban və kağız sənayesində geniş istifadə olunan qovaq ağacları keçmişdə digər tədqiqatçılar tərəfindən genetik modifikasiyaya məruz qalıb.

San-Fransiskoda yerləşən “Living Carbon” biotexnologiya şirkəti 2023-cü ildə ABŞ-da tədqiqat sınağı və ya kommersiya bağı xaricində genetik cəhətdən dəyişdirilmiş ağcaqayın ilk məhsulunu əkib.