Çinin ABŞ-dan mayeləşdirilmiş təbii qaz idxalı tamamilə dayandırılıb. Artan tariflər ABŞ qazını Çin bazarından silib, çoxmilyardlıq LNG layihələrini naməlum vəziyyətdə qoyub. Çinli idxalçılar isə Rusiyaya üz tutdular. Ekspertlər maye təbii qaz bazarının yenidən formalaşacağını bildirirlər.

Ticarət müharibəsi enerji sektorunu da vurdu. “The Financial Times”ın məlumatına görə, Çinin ABŞ-dan mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalı 10 həftədən çoxdur ki, tamamilə dayandırılıb.

Çinə ən son çatdırılma fevralın 6-da, 69 min tonluq tanker Texasdakı Korpus Kristi limanından yola düşərək Fujian əyalətinə çatanda baş verib.

Çin fevralın 10-da ABŞ qazına 15 faizlik tarif tətbiq etdikdən sonra ikinci tanker istiqamətini Banqladeşə doğru dəyişib. Zamanla bu dərəcə 49 faizə yüksəldi. Vergi səviyyəsi ABŞ qazını Çin idxalçıları üçün əlçatmaz edib.

***

ABŞ və Meksikada tikilməkdə olan çox milyardlıq LNG obyektlərinin gələcəyi də müzakirəyə çıxarılıb. Kolumbiya Universitetinin Qlobal Enerji Siyasəti Mərkəzinin qaz eksperti Anne-Sofi Korbo, “Ciddi uzunmüddətli nəticələr olacaq. Çinli LNG idxalçılarının ABŞ qazı üçün bir daha yeni müqavilələr imzalayacağını düşünmürəm”.

Son iki ildə Çinin ABŞ qazından asılılığı artıq azalıb. Rusiyanın 2022-ci ildə Ukraynanı tam miqyaslı işğalından sonra Çin ABŞ-dan aldığı LNG-dən birbaşa istifadə etməkdənsə, onu sataraq mənfəət əldə etməyə üstünlük verib.

2021-ci ildə Çinin LNG idxalının 11 faizi ABŞ-dan gəlib. Ötən il bu göstərici 6 faizə düşüb. Bununla belə, “PetroChina” və “Sinopec” kimi Çin şirkətləri 2049-cu ilə qədər uzanan cəmi 13 uzunmüddətli müqavilə imzalayıb.

Bu müqavilələr ABŞ-da nəhəng LNG layihələrinin həyata keçirilməsi üçün çox vacib idi. Yenə də Korbo qeyd edib ki, tərtibatçılar son vaxtlar artan inflyasiya və vergi xərcləri fonunda müqavilələri yenidən müzakirə etməyə çalışıblar.

***

Çinin ABŞ qazını kəsməsi Rusiyanın xeyrinə olub. Çinin Moskvadakı səfiri Janq Hanhui bu həftənin əvvəlində bildirib ki, Çin çox güman ki, Rusiyadan LNG idxalını artıracaq.

“Mən dəqiq bilirəm ki, Rusiyadan qaz idxal etmək istəyən çoxlu çinli iş adamları var. Səfirlikdən Rusiya təchizatçıları ilə əlaqə yaratmaq üçün kömək istəyən çoxlu müraciətlər var. İdxalın artacağına inanıram", – Janq deyib.

Rusiya hazırda Avstraliya və Qətərdən sonra Çinin üçüncü ən böyük LNG tədarükçüsüdür. İki ölkə, həmçinin “Sibir Force 2” adlı yeni boru kəməri ilə bağlı danışıqlar aparır.

“Energy Aspects” enerji konsaltinq şirkətindən Riçard Bronz, “Vergilərin bu səviyyəyə qalxması indi embarqo deməkdir. Qaz ticarətində böyük bir yenidənqurma görəcəyik. Asiyada ümumi tələbin 5-10 milyon ton azalacağını gözləyirik. Bu, Avropada da qiymətləri bir qədər aşağı salacaq”, – deyib.