vaxtlı-vaxtında oxuyun! Cümə, 13 iyun 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Heydər Əliyev (1923 - 2003)

«Müstəqillik yolu qədər çətin yol yoxdur»

Heydər Əliyev (1923 - 2003)
ELM-TEXNİKA  
Söndürüldükdə belə dinləmək olar 20:16 | 11 iyun 2025 | Çərşənbə Məqaləyə 28 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Söndürüldükdə belə dinləmək olar

Noutbuk mikrofonları böyük təhlükə yaradır

ELŞAD

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Florida Universitetinin tədqiqatçıları milyonlarla rəqəmsal mikrofonun istəmədən elektromaqnit şüalanma yaya biləcəyini, söhbətləri iki metrə qədər məsafədən və hətta beton divarların arxasından dinləməyə imkan verdiyini aşkar ediblər.

Bugünkü rəqəmsal mikrofonlar (PDM – impuls sıxlığının modulyasiyası) səs dalğalarını birbaşa rəqəmsal siqnallara çevirən kiçik kompüterlər kimi işləyir. Bununla belə, bu rəqəmsal siqnallar elektromaqnit dalğaları yaradır, mikrofon kabellərini qeyri-ixtiyari antenalara çevirərək ətraf mühitdə standart radio qəbulediciləri ilə danışıqlarınızı yüksək dəqiqliklə yenidən qura bilir.

Müxtəlif məşhur mikrofon markaları üzərində aparılan testlərdə tədqiqat qrupu danışıq rəqəmlərinin tanınmasında 98 faizdən çox, natiqin şəxsiyyətinin müəyyən edilməsində isə 97 faizdən çox müvəffəqiyyət əldə edib. Üstəlik, bu dinləmə hətta istifadəçilər mikrofonlarını söndürdüklərini düşünəndə də baş verə bilər.

Təcrübələrdə komanda antenanı 15 santimetr qalınlığında alçıpan divarın arxasına yerləşdirib və danışıq rəqəmlərini 95,5 faiz dəqiqliklə, səhv nisbətləri isə cəmi 6,5 faiz təşkil edib.

Məlum olub ki, “Spotify”, “YouTube” və “Amazon Music” kimi platformalar avtomatik olaraq mikrofonları işə salır, bəzən istifadəçi parametrləri səsi söndürüldükdə belə aktiv qalır. Bu vəziyyət daima dinləmə imkanları yaradır.

***

Araşdırmanın ən qorxulu tərəfi odur ki, bu dinləmə çox bahalı və ya mürəkkəb avadanlıq tələb etmir. Tədqiqatçılar mis folqa lentindən və əsas gücləndiricilərdən ibarət sadə antenalardan istifadə edərək söhbətləri 94 faizdən çox dəqiqliklə çəkə bildilər.

Florida Universitetinin kompüter və informasiya elmləri professoru Sara Rampazzi, "Bu mikrofonları FM radio qəbuledicisi və sadə mis antenna ilə dinləyə bilərsiniz. Bunun qiyməti yüz dollardan aşağı ola bilər", – deyib.

***

Mövcud qorunma üsulları, siqnal filtrləmə və səs-küyün azaldılması kimi üsullar bəzən elektromaqnit siqnallarının daha asan tutulmasına səbəb olur. Yeganə perspektivli üsul “yayılmış spektrli saatlama” adlı aparat əsaslı həldir.

Bu üsul tətbiq edildikdə, hücumların müvəffəqiyyət nisbəti 70 faizdən 5 faizdən aşağı düşə bilər. Bununla belə, bu həll mikrofon istehsalçılarından məhsul dizaynlarını tamamilə dəyişməyi tələb edir.

Bu zəiflik təkcə fərdi məxfilik problemləri yaratmır. O, həmçinin mikrofonların fiziki iş prinsiplərindən istifadə etməklə heç bir fiziki və ya proqram təminatına əsaslanan hücumlar olmadan işgüzar görüşlərdən tutmuş dövlət qurumlarına qədər bir çox sahələrdə kritik məlumatların ələ keçirilməsinə imkan verir.

Tədqiqatçılar əldə etdikləri nəticələri müvafiq şirkətlərlə bölüşüblər. Bəzi istehsalçılar problemi etiraf etsə də, bir şirkət məhsullarının sənaye standartlarına uyğun olduğunu bildirdi.