Yeni Kaledoniya və istilaçı Fransa
Kiçik tarixi, iqtisadi araşdırma
Eldəniz ƏMİROV
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Makronu devirmək üçün ilk addım
Fransanın radikal solçuları hücuma keçib
-
Makrona bəd xəbər
İmpiçment qanun layihəsi parlament komissiyasında müzakirəyə çıxarılacaq
-
La-Manş boğazında faciələr bitmir
Qayığın batması nəticəsində 8 qanunsuz miqrant ölüb
-
“Fransa III Dünya müharibəsindən qorxur”
Rusiyanın nüvə silahını işə sala biləcəyini vurğulayan açıqlamaları Qərbdə narahatlıq yaradıb
-
MAQATE-də İran müzakirələri
Qərb Tehranın nüvə silahları əldə etməsinə mane olmaqda qərarlıdır
-
4 alpinistin cəsədi tapılıb
Mont Blan dağına qalxarkən itkin düşmüşdülər
-
110 min nəfərlik etiraz yürüşü
Fransada Makron əleyhinə nümayişlər getdikcə kütləviləşir
-
Fransızlar küçələrə axışdı
Makronun Barnieri baş nazir təyin etməsi xalqın kütləvi etirazlarına səbəb oldu
-
Le Pendən asılı olan Makron
Radikalların yüksəlişini dayandırmaq üçün parlament buraxan prezidentin baş naziri ifrat sağın nəzarətindədir
-
Makron tutduğunu buraxmadı
Fransa prezidenti solçuların vahid namizədini imtina edib və sağçı Barnieri baş nazir qoydu
-
Solçu ittifaqdan Makrona ittiham
“Ölkəni özünün qurduğu çıxılmaz vəziyyətə sürükləyir”
-
... Hökumət yoxdur
Dövlət borcu xirtdəyə dirənən Fransada bu ay büdcə tərtib olunmalıdır, amma ...
-
Makronu girələyən əcəl
Fransa prezidentinin impiçmenti ilə bağlı 186 mindən çox imza toplanıb
-
Ən ölümcül miqrant qəzası
La-Manş boğazında daha bir qayıq batıb
-
Makrona solaxay şapalaq
Solçular “Makronizmin” məhvi üçün keçmiş Sosialist Partiyası üzvünün baş nazirliyini rədd edir
-
Durovun Fransa vətəndaşlığı qalmaqalı
Makron “Telegram” qurucusu barədə qərarını müdafiə edir
Bu gün Fransanın “bizimdir” deyə zəbt etdiyi Yeni Kaledoniyada insan 3500 il əvvəl məskunlaşıb. Həmin vaxt nəinki Napoleonun babasının babası, heç Karolinqlər sülasənin və ya Merovinqlər sülaləsinin əcdadları da yox idi.
Dünyada bizim bayrağa bayrağı ən çox bənzəyən Yeni Kaledoniya Sakit okeanda, Avstraliya materikinin şərqində, Yeni Zelandiyanın şimalında yerləşir. (Aydın görünməsi üçün ərazisini xəritədə sarı rənglə və oxla qeyd etmişəm).
Buranı 1774-cü ildə ingilis səyyahı Ceyms Kuk kəşf edib və öz əcdadlarının vətəni Şotlandiyanın qədim adı ilə adlandırıb. Bundan 79 il sonra isə Fransa buranı tam zəbt edərək, öz mülkü elan edib.
Fransa Yeni Kaledoniyanı həm strateji hərbi mövqeyinə görə, həm də təbii resurslarına görə caynağından buraxmaq istəmir. Çünki Yeni Kaledoniyanın iqtisadiyyatı əsasən nikel hasilatından ibarətdir. Eyni zamanda dəmir yataqları ilə zəngindir. Bundan əlavə, burada xrom, kobalt, manqan, gümüş, qızıl, qurğuşun, mis filizlərinin də yataqları var.
İqtisadiyyatında nikel və dəmir mədənçıxarma, əlvan metallurgiya, balıqçılıq üstünlük təşkil edir. Turizm isə nikel hasilatından sonra ən gəlirli sahə hesab edilir. Kənd təsərrüfatında qəhvə və kokos ağacları, kartof becərilməsi üstünlük təşkil edir.
Əsas ixrac məhsulları ferronikel, nikel filizi və balıq, əsas alıcıları isə Çin (30 faizdən çox) və Yaponiyadır (15 faizdən çox). Daha sonra Cənubi Koreya, Avstraliya, Fransa və Belçikadır.
Əsas idxal məhsulları isə maşın və avadanlıqlar, yanacaq, kimyəvi maddələrdir. İdxal etdiyi ölkələr arasında isə 1/3 hissədən çoxu Fransanın payına düşür. Daha sonra Avstraliya, Cənubi Koreya, Sinqapur, Malayziyadır.
Göründüyü kimi bütün dünyaya mal ixrac edən Çin Yeni Kaledoniyaya əsas idxalçı arasında yoxdur. Bunun da əsas səbəbi Fransadır. Çünki, bütün sərvətləri talayan Fransa Yeni Kaledoniya daşıdığı sərvətin əvəzində çox aşağı ödənişlər edir. Daha sonra bu pulu da yenidən Fransaya qaytarmaq üçün öz 3-cü, 4-cü növ keyfiyyətsiz məhsullarını Yeni Kaledoniyaya ixrac edir. Buna görə də Yeni Kaledoniyanın idxalında uzaq Fransanın payı 40 faizə çatır, yaxınlıqdakı Çindən idxal isə cəmi 4 faiz ətrafındadır. Halbuki, Fransanın özü Çindən 2022-ci ildə 51,75 milyard ABŞ dolları həcmində məhsul idxal edib.
Buna görə də Fransa müstəmləkəçılık siyasətindən əl çəkmək istəmir. Amma Yeni Kaledoniya mütləq bir gün müstəqil olacaq.