Avropanın kənd təsərrüfatına zərər vermədən Rusiya gübrələrinə zərbə vurmaq: Avropa Birliyinin (AB) axtardığı çətin tarazlıq budur. Ötən həftənin sonunda üzv dövlətlər AB-nin bu ölkələrdən asılılığını azaltmaq üçün Rusiya və Belarusdan kənd təsərrüfatı məhsulları idxalına əlavə gömrük rüsumlarının tətbiqi ilə bağlı Avropa Komissiyasının təklifini qəbul edib.

Komissiya iddia edir ki, Moskva AB-nin 27 ölkəsinə qarşı məcburedici tədbirlər görməyə qərar verərsə, üzv dövlətlər həssas vəziyyətə düşəcək. Beləliklə, avropalıların ərzaq təhlükəsizliyi risk altındadır.

Fermerlərin həyəcan siqnalı

Lakin bu tədbir kənd təsərrüfatı ictimaiyyətini narahat edir. Brüsseldə sənayenin maraqlarını təmsil edən “Copa-Cogeca”, sektorun Rusiya gübrəsindən çox asılı olduğuna diqqət çəkir.

“Hələ bu gün biz digər üçüncü ölkələrdən idxal etməyə çalışırıq. Lakin artan tələbat logistikaya daha çox təzyiq deməkdir ki, bu da öz növbəsində daha yüksək xərclər yaradacaq. Bu xərc artımları kənd təsərrüfatı inflyasiyasına gətirib çıxaracaq ki, bunun da kənd təsərrüfatı istehsalçılarının aşağı gəlirləri və rəqabət qabiliyyətinin azalması kimi fəsadları olacaq”, – “Copa-Cogeca”nın enerji siyasəti üzrə müşaviri Dominik Dejonker deyib.

Rusiya gübrələri AB idxalının təxminən 25 faizini təşkil edir. Komissiyanın fikrincə, gübrənin bir tonuna görə əlavə gömrük rüsumları üç il ərzində tədricən 40 və ya 45 avrodan 315 və ya 430 avroya yüksələ bilər.

“Copa-Cogeca” qeyd edir ki, gübrə alışı təsərrüfatda dəyişən xərclərin orta hesabla 10 faizini təşkil edir. Bununla belə, bəzi sektorlarda, xüsusən də tarla bitkilərində, dənli bitkilərdə və yağlı bitkilərdə gübrə xərcləri dəyişən xərclərin təxminən 30 faizini təşkil edə bilər.

“Copa-Cogeca” bizə fermerlərin göstərdiyi səyləri xatırladır. 2015-ci ildə Rusiya və Belarusdan idxal ümumi həcmin 40 faizini təşkil edib.

Balans əldə etmək

Avropa Parlamentində hazırlanan mətnin məruzəçisi İnes Vayder (Avropa Xalq Partiyası) bütün tərəflərin bir-birinə doğru addım atması ilə razılaşır.

“Mən deyərdim ki, bu, balanslaşdırılmış bir təklifdir. Hər zaman bir çox maraqlar risk altındadır. Və qanun layihəsi və ya hətta bir qanun layihəsi hazırlayanda, iştirak edən hər kəsin 100 faiz xoşbəxt olacağını söyləmək olmaz. Bu, belə deyil”, – Vayder bildirib.

Amma o, hesab edir ki, biz strateji şəkildə hərəkət edib, düşünməliyik: “Rusiya ucuz rus qazından gübrə istehsal edib, Avropa bazarında çox aşağı qiymətə satmağı bacarıb. Bu o deməkdir ki, biz bu rus gübrələrini alsaq, Rusiyanın döyüş maşınına yem verməyə davam edəcəyik. Bu, məqbuldurmu? Xeyr, qəbuledilməzdir”.

Avropa sənayesinin gücləndirilməsi və şaxələndirilməsi

Komissiya hesab edir ki, onun təklifi əlavə vergilər hesabına yerli gübrə istehsalını artıracaq və sektoru gücləndirəcək.

Sektor enerji böhranı və Rusiyaya qarşı sanksiyalardan zərər çəkib. Azotlu gübrə istehsalı gübrələrdə istifadə üçün ammonyak istehsal etmək üçün təbii qaz tələb edir.

“Bəli, Avropada hələ də kifayət qədər istehsal gücü var. Amma bizim üçün bu, mövcudluq deyil, qiymət məsələsidir. Bizə münasib qiymətlərlə gübrə lazımdır və biz sənayedən heç bir zəmanət ala bilmirik. Sənaye üçün problem enerji xərclərinin çox yüksək olmasıdır”, - Dominik Dejonker deyir.

Komissiya daha çox görmə və münasib qiymət təmin etmək üçün müxtəlif üçüncü ölkələrdən qaynaqların diversifikasiyasını təklif edir.

Üzv dövlətlər, Macarıstan istisna olmaqla, prinsip üzrə razılığa gəliblər və irəliləməyə hazırdırlar. Bununla belə, onlar effektivlik tədqiqatının olmamasından təəssüflənirlər və buna görə də müntəzəm monitorinq tələb edirlər.

Avropa Parlamenti məsələyə gələn ayın əvvəlində rəsmən baxacaq. Parlamentin mövqeyi qəbul edildikdən sonra üzv dövlətlər konsensusa gəlməlidir.