2027-ci ildə Fransada keçirilməsi planlaşdırılan prezident seçkilərinin favoritlərindən olan Marin Le Penə tətbiq edilən 5 illik siyasi qadağanın əks-sədası davam edir.

ABŞ-ın “Wall Street Journal” (WSJ) qəzeti “Le Pen qərarı Avropa elitalarının populistlərə qarşı sui-qəsd hazırladığına dair iddiaları gücləndirir” başlıqlı xəbər məqaləsi dərc edib. Məhkəmə qərarının “qanuniliyi” iddiasının əsas siyasətçilər tərəfindən müdafiə olunduğu vurğulanıb, lakin bir çox insanın seçki hüququnun əlindən alındığını əsas gətirərək məhkəmə sistemini də tənqid edib.

İkinci Donald Tramp administrasiyası ilə ABŞ və Avropa arasında gərginlik artdıqca, məhkəmə sisteminin siyasətə nəzarətinin də məşhur müzakirə mövzularından birinə çevrildiyi diqqətə çatdırılıb.

Trampın komandasından olan İlon Maskın Fransada bu qərara reaksiya verdiyi xatırladılıb. Mask “Radikal sollar demokratik səsvermə yolu ilə qalib gələ bilməyəndə, müxaliflərini həbs etmək üçün məhkəmə sistemindən sui-istifadə edir”, – deyib.

ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Temmi Bryus də Le Pen qərarının Trampa qarşı oxşar addımlar atıldığına işarə edərək, əlaqədar adlandırıb.

Avropa Şurasının Xarici Əlaqələr üzrə analitik mərkəzinin əməkdaşı Kamille Lons Vaşinqtonun mövqeyini yekunlaşdırıb: Ceyms Vens və Donald Trampın dəfələrlə “məhkəmə demokratiyası”nı təhqir etdiyi ABŞ-da bu qərar, çox güman ki, Avropanın həddini aşması və demokratik çürümənin növbəti sübutu kimi təqdim olunacaq. Le Penin məhkumluğu Avropadakı mərkəzçi elitaların hüquqi mexanizmlər vasitəsilə sağçı müxalifəti sıxışdırdığına dair arqumenti də gücləndirəcək.

2024-cü ilin noyabrında Rumıniyada keçirilən prezident seçkilərinin birinci turu ləğv edildi və birinci yerin qalibi Kalin Corceskunun namizədliyinin may ayında keçiriləcək təkrar səsvermədə iştirakına icazə verilmədi.

Radikal sağçı siyasətçinin bu səsverməni Rusiyanın dəstəyi ilə alması səbəbiylə namizədliyini irəli sürməməsi ABŞ-ın vitse-prezidenti Ceyms Vensin tənqidinə səbəb olmuşdu.

İtaliya baş nazirinin müavini Matteo Salvini kimi Avropa sağının mühüm simaları da xalqdan qorxanların məhkəmə sisteminə müraciət etdiyini müdafiə edirlər.

Digər tərəfdən, ilin əvvəlində Fransada 3000-dən çox insanla aparılan sorğunun nəticələrinə görə, 59 faiz demokratiyanı qorumaq səbəbiylə Le Penə siyasi qadağa qoyulmasını dəstəkləyib.

Almaniya, İspaniya və İtaliya kimi diktatura tarixi olan ölkələrdə seçicilərin əksəriyyəti çoxluğun tiranlığı üzərində məhkəmə nəzarətinin vacibliyinə inanır.

Populizm əleyhdarları Polşa və Macarıstanda hakimiyyəti ələ keçirmiş liderlərin tez bir zamanda məhkəmə sisteminə nəzarəti ələ keçirməyə çalışmasından da narahatdırlar.

Almaniyanın “Heinrich-Heine” Universitetində siyasi elmlərdən dərs deyən Stefan Marşall da bu fikri bölüşənlərdəndir. O deyir ki, Le Pen işi kimi qərarlar heç kimin qanundan üstün olmadığı fikrini gücləndirəcək.

Xarici sərmayələrin bu öhdəliyə arxalandığını vurğulayan Marşal, “Hüququn aliliyi həm də Avropa üçün iqtisadi arqument və hətta müqayisəli üstünlük kimi də görülə bilər”, – deyib.

2004-2016-cı illərdə Fransada Milli Cəbhədən seçilmiş bəzi deputatlar, o cümlədən Marin Le Pen, 2004-2016-cı illər arasında Avropa Parlamentində qondarma iş yaratdıqları iddiası ilə istintaq başladılıb. Keçən il atası (Jan-Mari Le Pen) vəfat edən keçmiş prezidentliyə namizəd Le Pen də daxil olmaqla, 27 partiya üzvünün məhkəməsi AB fondlarından istifadə edərək, 2024-cü ilin sentyabrında Paris Cəza Məhkəməsində başladı.

Paris Cəza Məhkəməsi dünən Marin Le Penə qoyulan 5 illik siyasi qadağanın dərhal həyata keçirilməsinə qərar verib. Dörd il həbs cəzasına məhkum edilən, iki ili şərti, iki ili isə elektron qolbaqla nəzarət altında keçirilməli olacaq fransız siyasətçi və 100 min avro cərimələnib.

Le Pen hökmün oxunmasını gözləmədən məhkəmə zalını tərk edib.

Məhkəmənin qərarı o deməkdir ki, Le Pen həbsxanada cəzasını çəkməyəcək, lakin vəkilləri qərardan şikayət edəcəklərini bildiriblər.

Ölkənin və qitənin bəzi liderləri qərara reaksiya veriblər.

Ali Məhkəmə Şurasının dünən yaydığı bəyanatda deyilir: “Şəxsən hakimləri hədəf alan təhdidlər və siyasi liderlərin bəyanatları, xüsusən də istintaqın mahiyyəti və ya hökmlə bağlı demokratik cəmiyyətdə qəbuledilməzdir”.