Uşaq məktəbə yalnız kitab çantası ilə gəlmir – o, öz ilə küçədə, evdə, ictimai nəqliyyatda gördüyü, eşitdiyi, hiss etdiyi bütün emosional yükü də gətirir. Məktəbəqədər və ibtidai yaş dövründə uşaqların psixoloji və sosial formalaşması, ətraf mühitin onlara necə davrandığı ilə sıx bağlıdır.

Dünyaca məşhur təhsil tədqiqatçısı Urie Bronfenbrenner deyirdi: “Uşağın inkişafı təkcə məktəbdə baş vermir. Onun ailəsi, qonşuluğu, küçəsi, mediaya baxışı da bu inkişafın bir hissəsidir.”

OECD-nin 2022-ci il “Early Learning and Child Well-being” hesabatına əsasən, məktəbəqədər yaşlı uşaqların sosial-emosional bacarıqlarının 63 faizi ailə və ictimai mühitdən gələn təsirlər nəticəsində formalaşır. Bu isə o deməkdir ki, məktəb uşağın formalaşmasında tək aktor deyil – sadəcə son dayanacaqdır.

Lev Vıqotski qeyd edirdi: “Uşaq üçün öyrənmə sosial kontekstdə baş verir. Ətraf mühit onun öyrənmə sürətini və keyfiyyətini təyin edir”.

İctimai nəqliyyatda şahidi olduğu bir aqressiv davranış, evdə valideynlər arasındakı gərginlik, ya da küçədə gördüyü təhlükə, uşağın məktəbdə özünü necə aparacağını, müəllimin dediklərinə necə reaksiya verəcəyini və ümumilikdə öyrənmə motivasiyasını ciddi şəkildə dəyişə bilər.

Təhsildə uğur yalnız sinif otağında yazılanlarla ölçülmür. Uşağın daxilində daşıdığı dünya, ətrafından əxz etdiyi duyğular və davranışlar onun ən fundamental “dərslikləri”dir. Məhz buna görə təhsil təkcə məktəbdə yox, bütün cəmiyyətdə baş verməlidir.