ABŞ prezidenti Donald Tramp və milyarder iş adamı İlon Mask dünən sosial şəbəkədə bir-biri ilə mübahisə edib. İki ad arasındakı gərginlik bir müddətdir mətbuatda əksini tapsa da, Mask Trampın adının Cefri Epşteyn davasında keçdiyini, Tramp isə ABŞ hökumətinin Maskın şirkətləri ilə bağlanan müqavilələrə son verə biləcəyinə işarə edib. Maskın Trampa qarşı impiçment çağırışına açıq-aydın dəstəyinin nə qədər qarşılanacağı hələ bilinməsə də, Mask və Trampın “münaqişəsi” ABŞ mətbuatında geniş işıqlandırılıb.

“The New York Times” (NYT) qəzetindəki xəbərə görə, İlon Mask və Donald Tramp bir-birlərinə dörd fərqli şəkildə çətinlik yaşada bilər.

Mask nə edə bilər?

Qəzetə görə, dünyanın ən zəngin adamı olan Mask öz pulunu, müttəfiqlərini və “gündəmini” Trampa qarşı istifadə edə bilər. Özünün də qeyd etdiyi kimi, Trampın seçilməsi üçün 250 milyon dollardan çox pul xərcləyən Mask həm də Respublikaçılara qarşı kampaniyaları maliyyələşdirmək üçün pul kisəsini aça bilər. Mask həmçinin Trampı dəstəkləmək üçün vəd etdiyi 100 milyon dolları verməkdən geri çəkilə bilər.

***

“X” sosial media platformasının da sahibi olan Mask ikinci olaraq “narahatlıq yaratmaq üçün” sosial mediadan istifadə edə bilir. Əslində, Mask dünən “X” hesabından etdiyi bir paylaşımda ABŞ-da “orta 80 faizi təmsil edəcək” yeni siyasi partiya yaratmağın vaxtının gəldiyini bildirdi. Trampın impiçmentə məruz qalması ilə bağlı yazıya “Bəli” cavabını verən Maskın impiçment çağırışı ilə tam razılaşdığı və ya postun başqa bir hissəsini dəstəklədiyi tam aydın deyil.

***

Üçüncüsü, Maskın “Trampı müzakirələrə sürükləyə biləcəyi” ifadə edilib. Trampla uzun müddət yaxın münasibətdə olan Mask ABŞ prezidenti haqqında “daxili məlumatlara” sahib olduğunu iddia edərək problemlər yarada bilər. Dünən baş tutan müzakirədə Mask ABŞ administrasiyasının həbsxanada ölən milyarder pedofil Epşteynin işi ilə bağlı sənədləri yaymaqda ləng getdiyini, çünki bu sənədlərdə Trampın adının da keçdiyini iddia edib. Mask bu iddianı dəlillərlə dəstəkləməsə də, “Gələcək üçün bu yazını qeyd edin... Həqiqət ortaya çıxacaq” yazıb.

***

Dördüncüsü və nəhayət, Maskın ABŞ administrasiyasını narahat etmək üçün öz şirkətlərindən istifadə edə biləcəyi bildirilib. “SpaceX”in sahibi Mask dünənki yazılarının birində NASA astronavtlarını və avadanlıqlarını Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya (BKS) aparan “SpaceX”in Dragon kosmik gəmisindən istifadəni dərhal dayandıracağını açıqladı. Bu yazıdan dərhal sonra Trampa yaxın adlardan biri olan Stefen Bannon Trampı “gecə yarısından əvvəl “SpaceX”i ələ keçirməyə” çağırıb.

Tramp nə edə bilər? 

Trampın öz şirkətlərindən Maska “ziyan vurmaq” və Maskın şirkətləri ilə müqavilələri dayandırmaq üçün də istifadə edə biləcəyi ifadə edilib. Tramp həmçinin özünün sosial media platforması “Truth Social”da yazıb ki, o, Mask şirkətlərinin, o cümlədən “SpaceX” və avtomobil şirkəti “Tesla” ilə hökumətlə olan razılaşmalarını dayandıra bilər. Tramp əlavə edib ki, bu, “büdcəyə qənaət etməyin ən asan yolu” olacaq. Keçən il Maskın şirkətinə 17 dövlət qurumu ilə təxminən 100 müqavilədə 3 milyard dollar vəd edilmişdi.

***

İkincisi, Tramp Cənubi Afrika Respublikasında doğulmuş İlon Maskı son vaxtlar gündəmdə olan mühacirət statusu və narkotik istifadəsi ilə bağlı cinayət təhqiqatına cəlb edə bilər. Bannon həmçinin Maskın immiqrasiya statusu ilə bağlı rəsmi araşdırmaya çağırıb və dünən bildirib ki, o, Maskın ABŞ-da qeyri-qanuni olduğuna “güclü inanır”. Bannon həmçinin Maskın ABŞ vətəndaşı olduqdan sonra narkotik istifadəsi və Çinlə bağlı hərbi planları ilə bağlı məxfi məlumatlara daxil olmaq səyləri ilə bağlı araşdırma aparmağa çağırıb.

***

Bannon, araşdırmalar zamanı İlon Maskın təhlükəsizlik icazələrinin də dayandırıla biləcəyini qeyd etdi. Digər tərəfdən, Tramp Maskın təhlükəsizlik icazələrini tamamilə ləğv edə bilər. “SpaceX”in NASA ilə işləməsi ilə bağlı hökumət razılaşmalarına görə təhlükəsizlik icazələri olan Mask belə bir vəziyyətdə hökumətlə işləməyə davam etməkdə çətinlik çəkə bilər.

***

ABŞ prezidenti Tramp nəhayət prezident səlahiyyətlərindən və səlahiyyətlərindən Maska qarşı istifadə edə bilər. Trampın yuxarıda adı çəkilən səlahiyyətləri siyasi rəqibləri cəzalandıran icra fərmanlarını imzalamaqdan tutmuş Ədliyyə Departamenti kimi dövlət qurumlarına araşdırmalar açmağı əmr etməyə qədərdir. O, həmçinin Hökumətin Səmərəliliyi Departamentini (DOGE) bitirə və ya ağ Cənubi Afrikalılara dəstəyi geri götürə bilər.