Bir alimi vurmaq
Məzarı Çanaqqalada ingilis dahisi
21:54 | 31 mart 2025 | Bazar ertəsi
Məqaləyə 55 dəfə baxılıb
Şriftin ölçüsü
Hər şeydən əvvəl cazibə vardı ...
... Yaxud bəşəriyyətə tarixi bir çağırış
İbrahim NƏBİOĞLU
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
-
Rəqəmlər dünyasına səyahət
Eynşteyinin məşhur fotosunun və riyazi simvolun yaranma tarixi
-
Tanrını varlığının əsas sübutu
Qravitasiya indiki vəziyyətdən bir qədər yüksək və ya aşağı olsaydı ...
-
... Hamının doğum günü
Elmin yeganə mürşid olduğunu qəbul edənlərin ...
-
Qalileyin müasiri ...
... Eynşteynin nəzəri olaraq ortaya çıxardığını praktiki olaraq isbat edən dahi
-
Günəşin sirri
Maqnit qasırğalarının yeri ilə bağlı şok edici tapıntılar ortaya çıxıb
-
Atom nüvəsinin enerji vəziyyəti dəyişdirildi
Nüvə fizikasında təməlqoyma addımı
-
Zaman səyahətinin düsturu
Nəzəri cəhətdən mümkündür, amma ...
-
Hər şeydən əvvəl cazibə vardı
...Yaxud Nyutonla Eynşteyni birləşdirən nədir?
-
Elm gününün proqramları
“Tarixdə ancaq elmə, təcrübəyə və məntiqə önəm verən cəmiyyətlər qalacaq”
-
Kül keçəlin başına...
Elə coğrafiya var ki, orada «torpaq yetişdirmir»
-
Kül keçəlin başına...
Elə coğrafiya var ki, orada «torpaq yetişdirmir»
31 mart 1687-ci ildə İsaak Nyutonun 3 cildlik fundamental əsəri işıq üzü gördü. “Natural fəlsəfənin riyazi prinsipləri” (“Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica”) adlı bu əsər müasir fizika ilə astronomiyanın əsasını qoydu. Dahi ingilis alimi hərəkətin 3 qanununu – klassik mexanikanın əsası, cazibə qanunu və Keplerin planetar hərəkət qanunu yazmışdı. Bu kitab elmdə o günədək görülməmiş bir sıçrayışa səbəb oldu. O, insanoğluna Kainatın necə qurulmasını göstərdi. Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsi üçün cığır açdı.
Kopernik, Qaliley və Kepler ona qədər bu tarixi kəşfə gedən yolun əsasını qoymuş, müşahidə etdikləri fenomenal hadisələri təsvir etmişdilər. Ancaq Nyuton natural fəlsəfənin (o vaxt fizika belə adlanırdı) predmetini dəyişdi – universal təbiət qanunlarını araşdırmağa başladı. Nyutonun qravitasiya nəzəriyyəsi dəqiq elmlərin yeni konsepsiyasını yaratdı və fiziki nəzəriyyə ilə onun ciddi isbatı empirik müşahidə üzərində birdəfəlik üstünlük qazandı.
“Təsir əks təsirə bərabərdir” – bu gün Nyutonun III qanunu fizika qanununun ciddi xülasəsi kimi deyil, bir pop-psixologiya ştampı kimi səslənir. Ancaq bu elmi əsər bir inqilab, insanın təbiət üzərindəki zəfəri idi. Bu əsər Aristotelin “Göy cisimləri elmləri ilə yer elmləri arasında ortaq heç nə yoxdur” düşüncəsinin alt-üst edilməsi idi. Bəşəriyyətə tarixi bir çağırış idi həm də.
