vaxtlı-vaxtında oxuyun! Şənbə, 19 aprel 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Nəriman Nərimanov (1870 - 1925)

«Siz ata-babalarınızın müqəddəs yerlərinə o vaxt VƏTƏN deyə bilərsiniz ki, onun sahibi olasınız»

Nəriman Nərimanov (1870 - 1925)
TƏBİƏT, İQLİM, FƏLAKƏT  
235 il əvvəl kəşf edilən ulduz yenidən araşdırılır 16:41 | 17 aprel 2025 | Cümə axşamı Məqaləyə 27 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

235 il əvvəl kəşf edilən ulduz yenidən araşdırılır

NASA ölməkdə olan kosmik cismin xəyali üzüklərini ətraflı şəkildə çəkir

Eltac YÜZBAŞOV

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

NASA JWST teleskopu ilə ölməkdə olan ulduzun kabus halqalarını ətraflı şəkildə çəkib.

1790-cı ildə məşhur astronom Uilyam Herşel tərəfindən kəşf edilən “NGC 1514” “James Webb” Kosmik Teleskopu (JWST) sayəsində yenidən obyektiv altına çəkildi. Yerdən təxminən 1500 işıq ili uzaqlıqda yerləşən bu planet dumanlığı Herşelin kainat anlayışını sarsıdan ilk müşahidələrdən biri idi.

Herşel “NGC 1514”ü kəşf edərkən, onun digər dumanlıqlardan tamamilə fərqli bir quruluşa malik olduğunu gördü və dumanlığı “zəif işıqlı atmosferlə əhatə olunmuş tənha ulduz” kimi təsvir etmişdi. O dövrdə dumanlıqlar ümumiyyətlə həll olunmamış ulduz kütlələri hesab olunurdu. Bununla belə, “NGC 1514” o dövrdə mövcud olan dumanlıq anlayışına zidd olan xüsusiyyətlərə malik idi. Əsrlər sonra NASA-nın WISE (Geniş Sahə İnfraqırmızı Tədqiqat) teleskopu dumanlığın ətrafında yalnız infraqırmızı dalğa uzunluqlarında görünən eksenimmetrik ikiqat halqa quruluşunu kəşf etdi.

İndi astronomlar JWST-in qabaqcıl müşahidə imkanları ilə bu mürəkkəb quruluşu bir daha araşdırdılar. JWST-nin MIRI (Orta İnfraqırmızı Alət) Görüntüləyicisi və Orta Rezolyusiya Spektrometrdən istifadə edərək aparılan müşahidələr üzüklərin mürəkkəb detallarını ortaya qoydu. Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, üzüklər həm filamentli, həm də çoxluqlu strukturlara malikdir və bu detallar dumanlığın təkamül tarixi ilə bağlı mühüm ipucları verir.

Qeyd edilib ki, JWST-nin yüksək ayırdetmə qabiliyyətinə malik məlumatları “NGC 1514”-ün struktur xüsusiyyətlərini daha ətraflı tədqiq etməyə imkan verib. Astronomlar vurğuladılar ki, bu cür müşahidələr təkcə “NGC 1514” kimi obyektlərin deyil, həm də kainatdakı planetar dumanlıqların ümumi quruluşunun daha yaxşı başa düşülməsinə kömək edəcək.