Bələdiyyələrə məxsus torpaq sahələri 2009-cu ilin aprelindən bəri mərkəzləşdirilmiş qaydada satılır və ya icarəyə verilir. İllər ötsə də, bu sahədəki ciddi problemlər həllini tapmayıb. Torpaqlar hələ də bazar qiymətindən xeyli ucuz satılır və ekspertlərin bununla bağlı təklifləri nəzərə alınmır. 2015-ci ildə Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin (DTXK-nın) ləğvindən sonra torpaq hərraclarının və müsabiqələrinin keçirilməsi Əmlak Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinə (ƏMDK-ya) həvalə olunub.

Hər qiymətə torpaq var

Bu il martın 2-də keçirilməsi nəzərdə tutulan müsabiqə və hərraclara 21 bələdiyyə 33 torpaq sahəsi çıxarıb. Qiymətlər təəccüb doğuracaq dərəcədə fərqlidir. Məsələn, Bakıya yaxın ərazilərdə torpaq ucuzdur: Abşeronun Novxanı bələdiyyəsi 1 sot (100 kvadratmetr) torpağa 315 manat, Məmmədli bələdiyyəsi isə 475 manat ilkin qiymət müəyyənləşdirib.

Mərkəzdən uzaqlaşdıqca qiymət azalmaqdansa yüksəlir. Beyləqan rayonunun Dünyamalılar, Biləsuvarın Nəsimi bələdiyyələri 1 sot torpağı 600 manata satışa çıxarıb. Goranboy rayonunun Xaqani bələdiyyəsi torpağın sotunu 86 manata, Qəbələ bələdiyyəsi isə 250 manata satır.

Qax bələdiyyəsi bir sot torpağa, yerindən asılı olaraq, 500-1005 manat civarında ilkin qiymət qoyub.

İnanılmaz: Sumqayıt Bələdiyyəsinin 222 manata satdığı bazarda…

Sumqayıt bələdiyyəsi 181 sot sahibkarlıq təyinatlı torpağa 40 min 315 manat ilkin qiymət qoyub. Yəni həmin torpağın sotunu 221 manat 99 qəpiyə satmaq istəyir. Daşınmaz əmlak satışı saytları yazır ki, Sumqayıtda bir sot torpağın bazar qiyməti 4 min manatdan başlanır və 17 min manata «dirənir».

Qiymətin bazara uyğun gəlməməsini Azadlıq Radiosuna şərh edən Sumqayıt bələdiyyəsinin mətbuat katibi Vüsal Məmmədov bunu son hərracda qeydə alınmış qiymətə bağlayıb: «Bələdiyyəmiz torpağı qiymətləndirmir. Sözügedən ərazidə son hərracda, yəni 2012-ci ildə satılan torpaq sahəsinin qiyməti 1 kvadratmetrə görə 2.02 manat olmuşdu. Hər hərracda qiymət 10 faiz artır. İlkin qiyməti isə DTXK müəyyənləşdirib. Torpağın real satış qiymətinə gəlincə, onu hərrac özü tənzimləyir. Başqa sözlə, qiyməti təklifə əsasən, bazar formalaşdırır».

Məsələyə münasibət bildirən «İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım» İctimai Birliyinin (İTYİB) ekspertləri problemin kökünü qanunvericiliyin tələblərinin pozulmasında görürlər. Qurumun hələ 2009-cu ildə hazırladığı «Azərbaycanda bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaqların hərrac və müsabiqələr vasitəsilə satılmasi və ya icarəyə verilməsi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tövsiyələr»də bu məsələyə ayrıca diqqət ayrılıb. Sənəddə göstərilir ki, qanunvericilikdə satılan bələdiyyə əmlakının, o cümlədən torpağın qiymətləndirilməsi nəzərdə tutulsa da, icra mexanizmi olmadığından, qiymətləndirmə tətbiq edilmir.

«Hərracdan ona görə qaçırlar ki…»

İTYİB ekspertləri bələdiyyə torpaqlarının satış təcrübəsini izlərkən, müəyyənləşdiriblər ki, bələdiyyələr qanunvericilikdə nə zaman hərracın, hansı halda isə müsabiqənin keçirilməsi meyarının əksini tapmamasından sui-istifadə edirlər: «Buna görə də bələdiyyələr çox vaxt müsabiqələrə üstünlük verirlər. Hərracdan ona görə «qaçırlar» ki, müsabiqədə «istədiyini etmək» daha rahatdır». («Azadlıq radiosu»)