ABŞ qanunvericiləri fərdləri süni intellekt tərəfindən yaradılan rəqəmsal nüsxələrdən qorumaq məqsədi daşıyan yeni qanun layihəsi təqdim ediblər. “NO FAKES” Aktı, sağ ikən və ölümündən sonra 70 il ərzində onun razılığı olmadan onun bənzərinin rəqəmsal şəkildə təkrar istehsalının qarşısını alır.

“Orijinalları tərbiyə edin, İncəsənəti Təmin et və Əyləncəni Təhlükəsiz Tut” mənasını verən (Nurture Originals, Foster Art and Keep Entertainment Safe – NO FAKES (SAXTAYA YOX)) “NO FAKES” Aktı tək bir fotoşəkildən və ya audio yazıdan real saxtakarlıqlar yarada bilən qabaqcıl generativ süni intellekt alətlərinə cavabdır.

Bu həftə Demokrat senatorlar Kris Cuns və Amy Klobuçar və Respublikaçı senatorlar Marşa Bləckbörn və Tom Tillis tərəfindən təklif edilən qanun layihəsi, sağ ikən və ölümündən sonra 70 il ərzində onların razılığı olmadan onun bənzərinin rəqəmsal surətinin çıxarılmasının qarşısını alacaq.

“Siz Taylor Svift və ya başqası olmağınızdan asılı olmayaraq, hər kəs öz səsinə və bənzərliyinə sahib olmaq və qorumaq hüququna layiqdir”, – senator Kuns deyib.

Generativ süni intellekt yaradıcılığı təşviq etmək üçün bir vasitə kimi istifadə edilə bilər, lakin heç kimin səsinin və ya bənzərinin icazəsiz istismarı hesabına deyil.

Qanun layihəsinin təklifi aprel ayında Senatda keçirilən sensasiyalı dinləmədən sonra, ictimaiyyətin diqqətinə “OpenAI”nin “Dall-E”, “Adobe Firefly” və “Midjourney” kimi süni intellekt alətlərinə xas riskləri çatdırıb.

“Həyatın bütün təbəqələrindən olan amerikalılar getdikcə daha çox süni intellektin reklamlarda, şəkillərdə, musiqilərdə və videolarda onların razılığı olmadan dərin saxtakarlıqlar yaratmaq üçün istifadə edildiyini görürlər, – deyə senator Klobuçar bildirib: “Qanunlarımız bu sürətlə inkişaf edən texnologiya qədər təkmil olmalıdır”.

Sessiyada, həmçinin, qeyri-istəkdən rəqəmsal nüsxələrin obyekti olan şəxslərə, məsələn, seksual xarakterli məzmunu əks etdirən saxta şəkillərə, o cümlədən siyasətçilərin və ya digər ictimai xadimlərin dərin saxta videoları vasitəsilə ictimaiyyəti çaşdırmaq imkanlarına dair mümkün zərərlər müzakirə olunub.

Senatorlar tələbələr və işçilər haqqında irqçi və alçaldıcı şərhlərdən ibarət saxta səs yazısı hazırlamaq üçün süni intellektdən istifadə edərək səsi rəqəmsal olaraq klonlanan Baltimor liseyi direktoruna vurulan zərəri vurğulayıblar.

Qanun layihəsi, həmçinin etika ekspertlərinin ölü insanların süni intellektlə simulyasiyalarının onların sağ qalan dostları və qohumları üçün “arzuolunmaz rəqəmsal təqib” riski yaratdığı barədə xəbərdarlıqlarından sonra hazırlanır.

Sözdə ölü botlar artıq bəzi “chatbot” şirkətlərinin müştərilərinə yayılsa da, Kembric Universitetinin alimləri may ayında texnologiya üçün daha çox təhlükəsizlik protokollarının tətbiqinə çağırıblar.

“Rəqəmsal sonrakı həyat xidmətlərinin təkcə yenidən yaratdıqları insanların deyil, həm də simulyasiyalarla qarşılıqlı əlaqədə olacaqların hüquqlarını və razılığını nəzərə alması çox vacibdir, “Cambridge Leverhulme” Mərkəzindən doktor Tomaş Hollanek deyib: “Bu xidmətlər insanlara böyük əziyyət vermək riski daşıyır... Potensial psixoloji təsir, xüsusən onsuz da çətin bir zamanda dağıdıcı ola bilər”.

Qəbul olunarsa, “NO FAKES” Aktı fiziki şəxsləri və ya şirkətləri razılıq olmadan rəqəmsal nüsxələrin istehsalına görə məsuliyyət daşıyacaq, “Instagram” və “X” kimi sosial platformalar isə icazəsiz dərin saxtakarlıqlara ev sahibliyi etmək üçün məsuliyyət daşıyacaq.