Gümüş, 1,6 faiz artımla 37,59 dolara çatdı və 2011-ci ilin sentyabrından bəri ən yüksək səviyyəyə çatdı. Beləliklə, gümüş qiymətləri son 14 ilin zirvəsini gördü. Bu artım, bir neçə paralel faktorun – geosiyasi risklər, tədarük gərginliyi və ABŞ-ın mümkün tarif qərarları – üst-üstə düşməsi ilə əlaqələndirilir.

Gümüş bazarında arbitraj və qiymət uyğunsuzluğu

Vaxt.az-ın təhlilinə görə, ABŞ-ın gümüş idxalına gömrük vergisi tətbiq etmə ehtimalı, xüsusilə ABŞ “Comex” bazarında fyuçers qiymətlərini yüksəltdi. Bu da Nyu-York və Londondakı spot qiymətlər arasında uyğunsuzluq (arbitraj boşluğu) yaratdı. Belə vəziyyətlərdə investorlar fiziki metal tədarük edərək onu yüksək qiymət təklif edən bazaya yönəltməyə çalışırlar. Məhz buna görə də “Comex” bağlantılı depolara daşımalar artıb, bu isə icarə dərəcələrinin də yüksəlməsinə səbəb olub.

Londonda gümüşün örtülü illik bir aylıq borclanma faizi bu gün 4,5 faizə çatıb. Bu isə tədarükün daraldığını və bazarın sıxıldığını göstərir.

ETF-lərə girişlər və fiziki metalda sıxlıq

Londonda saxlanılan gümüşün böyük hissəsi bursa əsaslı fondlarda (ETF-lərdə) yerləşdirilib. Bu isə onun bazarda sərbəst dövriyyəyə çıxarılmasını çətinləşdirir – nə satıla, nə də borc verilə bilir. “Bloomberg” məlumatlarına görə, bu həftə ETF-lərə daxilolmalar kəskin artıb və dünən təkcə 1,1 milyon unsiya gümüş əlavə olunub.

“TD Securities” analitiki Daniel Qali, bu tendensiyanın bazarda sərbəst gümüş ehtiyatlarını kritik dərəcədə azaltdığını bildirib. Onun fikrincə, “Bazarda fiziki gümüşə təzyiq olmadan qiymət balansı bərpa olunmayacaq”.

Strateji baxış: Gümüş niyə bu qədər yüksəlir?

Gümüş, bu il faiz qərarlarına həssas olan metallar arasında ən çox dəyər qazanan aktivlərdən biri olub – 2025-ci ilin əvvəlindən bəri 27 faiz artım qeydə alınıb. Bu da qızılın performansını geridə qoyub.

Buna səbəb olan əsas faktorlar arasında bunlar qeyd edilir:

ABŞ-da faiz endirimi gözləntiləri: ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (FED) ilin sonuna qədər iki dəfə faiz endirimi edə bilər. Bu isə real faizlərin azalması və qiymətli metallara tələbin artması deməkdir.

Təchizatda pozuntu riski: Xüsusilə Meksika, Peru və Çin kimi aparıcı gümüş istehsalçısı ölkələrdə ya siyasi qeyri-sabitlik, ya da hasilat məhdudiyyətləri təchizat təzyiqlərini artırır.

Sənaye tələbi: Gümüş fotovoltaik panellər, elektrikli nəqliyyat vasitələri, batareyalar və süni intellekt infrastrukturu üçün vacib komponentdir. Bu sahələrdə artan tələb uzunmüddətli qiymətləri yuxarıda saxlaya bilər.

ABŞ-Çin ticarət gərginliyi: Tarif riskləri qlobal metal bazarlarında spekulyativ hərəkətləri və qoruyucu aktivlərə keçidi gücləndirir.

Maliyyə spekulyasiyası və hedge fondlar

Gümüş bazarının son yüksəlişində hedge fondlar və spekulyativ oyunçuların rolu da unudulmamalıdır. COT (Commitments of Traders) hesabatlarına görə, spekulyatorlar net-long mövqelərini genişləndiriblər. Bu da qiymət artımının qısamüddətli sürətini artırıb. Lakin bu, volatilliyi də artırır və koreksiyaların dərin ola biləcəyi anlamına gəlir.

Nəticə: “Ağ metal” 2025-in ulduzu ola bilərmi?

Gümüş həm strateji sənaye komponenti, həm də investisiya aktivi kimi öz yerini qoruyur. Həm fiziki bazarda, həm də fyuçers və ETF platformalarında tələbin kəskin artması gümüşü ilin ikinci yarısında da diqqət mərkəzində saxlaya bilər.

Əgər ABŞ-da inflyasiya yavaşlasa, FED faiz endirimi etsə və geopolitik risklər qalxarsa – gümüş qiymətləri 40 dollar səviyyəsinə doğru hərəkət edə bilər. Lakin bu artımın təhlükə tərəfi də var: fiziki tədarük məhdudiyyətləri və sürətli spekulyativ girişlər bazarda ani eniş risklərini də artırır.