Qlobal bazarlar başda ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (FED) olmaqla, mühüm mərkəzi bankların pul siyasəti qərarlarının təqib ediləcəyi həftəyə ehtiyatlı başlayıb.

Dünya boyu İnflyasiya ilə mübarizənin sonuna yaxınlaşdıqca, bu həftə keçiriləcək görüşlərin bankların ilin sonuna qədər atacağı addımlarla bağlı ipucları verməsi gözlənilir.

Sentyabrın 18-də ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) 5,25-5,50 aralığında olan faiz dərəcəsini azaltmağa başlayacağı dəqiq olsa da, azalmanın ölçüsü ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər davam edir.

Bankın 50 baza pilləsi ilə faiz endiriminə başlayacağına dair proqnozlar pul bazarlarında qiymətləşmədə güclənərkən, 25 baz bəndi ehtimalı hələ də masadadır.

Analitiklər sentyabrın 18-dəki siyasət mətnindən və FED sədri Cerome Pauellin çıxışından alınacaq siqnalların faiz qərarı ilə birlikdə bazarların istiqamətinə təsir göstərməsinin gözlənildiyini ifadə ediblər.

Digər tərəfdən ABŞ Ticarət Nümayəndəliyi (USTR) Çindən idxal edilən polad və alüminium, yarımkeçiricilər, elektrikli avtomobillər, akkumulyatorlar, kritik minerallar və günəş batareyaları kimi məhsullar üçün gömrük rüsumlarının artırılması planının son variantını açıqlayıb.

Müvafiq olaraq, tarif dərəcəsi bəzi polad və alüminium məmulatları və akkumulyatorlar üçün yüzdə 25, yarımkeçiricilər və günəş batareyaları üçün yüzdə 50, elektrikli nəqliyyat vasitələri üçün 100 faiz olacaq.

Bu inkişaflarla ABŞ-ın 10 illik istiqraz faizi hazırda 3,66 faiz, dollar indeksi isə 100,8 səviyyəsində balanslaşdırılıb.

“Brent” markalı neftin barel qiyməti cümə günü 0,2 faiz azaldığı halda, yeni həftənin ilk ticarət günündə 0,8 faiz ucuzlaşaraq 71,1 dollar səviyyəsində olub.

Qızılın unsiya qiyməti cümə günü 2586 dollara çataraq rekord qırdıqdan sonra əvvəlki bağlanışla müqayisədə 0,8 faiz artaraq 2578 dollara bağlanıb. Yeni həftənin ilk ticarət günündə qızılın unsiyası 2589 dollarla rekord qırsa da, hazırda əvvəlki bağlanışdan 0,3 faiz yuxarı 2586 dollardan satılır.

Sentyabrın 13-də “Dow Jones” indeksi 0,72 faiz, “S&P 500” indeksi 0,54 faiz, Nasdaq indeksi isə 0,65 faiz bahalaşıb. ABŞ-da indeks fyuçers müqavilələri həftənin ilk ticarət gününə müsbət tendensiya ilə başlayıb.

Avropa fond bazarlarında cümə günü müsbət tendensiya müşahidə edilərkən, bütün gözlər bu həftə FED-in faiz qərarına çevrilib.

Avropa Mərkəzi Bankının (European Central Bank – ECB) keçən həftə faiz endirimindən sonra Avropa fond bazarlarında risk iştahası artsa da, regionda tənəzzüllə bağlı narahatlıqlar davam edir.

Sentyabrın 13-də açıqlanan məlumatlara görə, Avrozonada sənaye istehsalı iyul ayında bir əvvəlki aya görə yüzdə 0,3 azalıb.

ECB İdarə Heyətinin üzvü və Belçika Mərkəzi Bankının sədri Piyer Vunş dünən ECB-nin faiz endirimlərinin davam etməsi lazım olduğunu bildirərək, “ancaq istehlakçılar qiymət artımına diqqət yetirməlidirlər”, – deyib.

ECB idarə heyətinin üzvü və Almaniya Mərkəzi Bankının (Bundesbank) sədri Yoaxim Nagel, sentyabrın 14-də verdiyi açıqlamada, gələn ilin sonunda inflyasiya hədəfinə çatmağı gözlədiklərini ifadə edərək, “İnflyasiyaya diqqəti davam etdirməliyik”, – deyib.

Digər tərəfdən, İngiltərə Bankının (BoE) bu həftəki iclasında siyasət faizini sabit qoyması gözlənildiyi halda, siyasət mətnindən gələn siqnalların və BoE Başçısı Endrü Beylinin açıqlamalarının aktiv qiymətlərinə təsir edəcəyi gözlənilir.

Sentyabrın 13-də Almaniyada “DAX 40” indeksi 0,98 faiz, Fransada “CAC” 40 indeksi 0,41 faiz, İngiltərədə “FTSE” 100 indeksi 0,39 faiz, İtaliyada “FTSE MIB” indeksi isə 0,34 faiz artıb. Avropada indeks fyuçers müqavilələri yeni həftəyə müsbət notla başlayıb.

Asiya tərəfində, həftənin ticarət günündə regionda rəsmi bayramlar səbəbindən əsas indekslərdə ticarət aparılmır, Honq Konq isə sabit qalır.

Sentyabrın 14-də bölgədə açıqlanan məlumatlara görə, Çində sənaye istehsalı avqust ayında illik bazda yüzdə 4,5 artsa da, gözləntilərin altında qalıb. Avqust ayı üçün işsizlik səviyyəsi 5.3 ilə gözləntilərin üstündə idi.

Digər tərəfdən, ölkədə ev qiymətləri avqust ayında yüzdə 5,3 ilə eniş tendensiyasını davam etdirib.

Analitiklər ölkədə mənzil qiymətlərinin kəskin ucuzlaşmasının qarşısının alınması üçün həyata keçirilən tədbirlərin təsirinin məhdud olduğunu bildirərək, daşınmaz əmlakın qiymətinin aşağı düşməsinin ölkədə əsas iqtisadi problemlərdən biri olduğunu qeyd ediblər.

Bununla belə, Yaponiya Bankının (BoJ) sentyabrın 20-də açıqlayacağı pul siyasəti qərarları investorların diqqət mərkəzində olsa da, bankın siyasət faizini sabit saxlayacağı şübhəsizdir.

Ötən həftəni 0,7 faiz azalaraq 140,8-də bağlayan dollar/yen pariteti, 28 iyul 2023-cü il tarixindən bu yana ilk dəfə 140 səviyyəsindən aşağı düşərək 140,18 səviyyəsində stabilləşib.

Bu gün Çin, Cənubi Koreya və Yaponiya bazarlarında bayram günləri ilə əlaqədar heç bir əməliyyat aparılmır.

Sentyabrın 13-də alış yönümlü trendi izləyən “Borsa İstanbul BIST 100” indeksi günü əvvəlki bağlanışa görə yüzdə 1,73 artımla 9.685,49 bənddə tamamladı.

Dollar/TL cümə günü 0,1 faiz artımla 33,9499 səviyyəsində bağlandığı halda, bu gün banklararası bazarın açılışında yüzdə 0,1 artımla 33,9710 səviyyəsində ticarət edilir.

Analitiklər bu gün ölkədə xidmət istehsalçıları qiymət indeksi (H-PPI) və büdcə balansı, Avrozonada xarici ticarət balansı və ABŞ-da Nyu-York Fed istehsal sənayesi indeksi məlumatlarının təqib ediləcəyini və texniki baxımdan, BIST 100 indeksi 9,750 səviyyəsindədir və 9,850 səviyyəsinin müqavimət, 9,550 və 9,400 bal səviyyələrinin isə dəstək olduğunu qeyd etdi.

Bu gün bazarlarda izləniləcək məlumatlar aşağıdakılardır:

11.00 Türkiyə, iyul ayı xidmət istehsalçısı qiymət indeksi

12.00 Türkiyə, Avqust ayı büdcə balansı

13.00 Avro Bölgəsi, İyul ayı xarici ticarət balansı

16.30 ABŞ, Sentyabr Nyu-York FED istehsal sənayesi indeksi