Bu gün Bakı dünyanın gələcəyinə təsir edən mühüm tarixi hadisəyə ev sahibliyi edir. Dünya əhalisinin təxminən 80 faizini təmsil edən 116 ölkədən nüfuzlu QHT liderləri və vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri Azərbaycanın paytaxtında bir araya gəliblər. Məqsəd – Qlobal Cənub QHT Platformasının rəsmi təsisini elan etməkdir.

Asiya, Afrika, Latın Amerikası və Okeaniya regionlarını – planetin üçdə iki hissəsini əhatə edən bu böyük coğrafiyanın vətəndaş cəmiyyəti üçün Bakıda baş tutan bu toplantı yeni bir siyasi-ictimai mərhələnin başlanğıcı hesab olunur. Bu, yalnız konfrans deyil; bu, Qlobal Cənubun beynəlxalq sistemdə daha ədalətli yer tutması uğrunda mübarizəsinin rəsmi elanıdır.

Qlobal Cənub QHT Platformasının yaradılması ideyası ilk dəfə 2024-cü ilin noyabrında, Bakıda keçiriləcək COP29 konfransının hazırlıqları çərçivəsində Azərbaycan Milli QHT Forumu tərəfindən irəli sürülmüşdü. Bu təşəbbüs qısa müddətdə beynəlxalq aləmdə güclü rezonans doğurdu və COP29 QHT Koalisiyası tərəfindən tam dəstəkləndi. Beləliklə, Azərbaycan qeyri-hökumət təşkilatları dünya miqyasında ilk dəfə bu qədər geniş dəstək qazanaraq, beynəlxalq vətəndaş cəmiyyətinin yeni səhifəsini açdı.

Bu uğur təsadüfi deyildi. Azərbaycanın 2019–2023-cü illərdə Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövründə göstərdiyi prinsipial mövqe, yeni və ədalətli dünya nizamı uğrunda ardıcıl fəaliyyəti və COP29 zamanı əldə edilən “Bakı dönüşü” ölkəmizə Qlobal Cənub dövlətləri arasında böyük rəğbət qazandırdı. Azərbaycan artıq təkcə dövlətlər səviyyəsində deyil, vətəndaş cəmiyyəti müstəvisində də qlobal proseslərin aparıcı aktoruna çevrilir.

Qlobal Cənub QHT Platformasının məhz Bakıda formalaşması təsadüfi deyil. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə getdikcə daha açıq görünən rolunu – qlobal vasitəçi və dialoq platforması yaradan aktor statusunu bir daha təsdiqləyir.

Azərbaycan Qlobal Cənubun problemlərini – yoxsulluq, iqlim dəyişikliklərinin ağır nəticələri, müstəmləkəçilik irsi, rəqəmsal bölünmə, ticarət bərabərsizliyi – beynəlxalq gündəmə daşımaq, bu məsələlər üzrə ölkələr arasında koordinasiyanı gücləndirmək, BMT və digər beynəlxalq qurumlarda vahid mövqedən çıxış etmək məqsədi daşıyan yeni bir qlobal platforma yaradır.

Bu təşəbbüs eyni zamanda Cənub-Cənub əməkdaşlığının yeni mərhələsini açır. İnkişaf etməkdə olan ölkələrin bir-biri ilə daha sıx inteqrasiyası, bilik, texnologiya və resurs mübadiləsi təşviq edilir.

Bu gün və sabah Bakı Konqres Mərkəzində keçirilən “Həmrəy fəaliyyət: Yeni və ədalətli dünya üçün Qlobal Cənub QHT-lərinin gücləndirilməsi” adlı beynəlxalq konfrans dünya vətəndaş cəmiyyətinin ən nüfuzlu adlarını bir araya gətirib.

Konfransın əsas mesajlarından biri 70 il əvvəl İndoneziyada qəbul edilən tarixi Bandunq Prinsiplərinin aktuallığının yenidən vurğulanmasıdır. Bandunq Prinsipləri dövlətlərin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət, daxili işlərinə qarışmamaq, dinc və bərabərhüquqlu əməkdaşlığın təşviqi ideyalarına əsaslanır. Bu prinsiplər bu gün də, postkolonial dünyada yeni ədalətli nizamın bərqərar olması üçün əsas yol göstəricisidir.

Azərbaycanın bu təşəbbüsü beynəlxalq sistemdə bir neçə mühüm dəyişiklik yaradır:

Yeni güc vektoru: Qlobal Cənub ölkələrinin qeyri-hökumət və vətəndaş cəmiyyəti platforması BMT-də və beynəlxalq təşkilatlarda səsvermələrə, qərarların qəbuluna təsir imkanlarını artırır.

Tərəfdaşlıq formatlarının yenilənməsi: Qlobal Şimal və Cənub arasında dialoq daha bərabərhüquqlu və balanslı formata keçid edir.

Geosiyasi təsir: Bakı artıq təkcə enerji və logistika qovşağı deyil, həm də qlobal ideyaların və həmrəyliyin mərkəzi rolunu oynayır.

Bu gün Bakıda təsis olunan Qlobal Cənub QHT Platforması təkcə yeni bir təşkilat deyil. Bu, dünyada ədalətsizliyə qarşı kollektiv dirənişin, suverenliyə və inkişaf hüququna hörmətin, yeni ədalətli dünya nizamı uğrunda birgə fəaliyyətin başlanğıcıdır.

Azərbaycan bu prosesin önündə dayanır – qlobal miqyasda həmrəyliyin, dialoqun və ədalətin memarlarından birinə çevrilir.

Bakı yeni dünyanın ideoloji və siyasi xəritəsində öz imzasını atır.