vaxtlı-vaxtında oxuyun! Bazar ertəsi, 16 iyun 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Heydər Əliyev (1923 - 2003)

«Vətənpərvərlik insanın daxilindəki duyğulardır. Əgər bunlar yoxdrusa, o insan mənəviyyatsızdır»

Heydər Əliyev (1923 - 2003)
BÖHRAN  
İran nə qədər dirənə biləcək? 17:53 | 15 iyun 2025 | Bazar Məqaləyə 24 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

İran nə qədər dirənə biləcək?

ABŞ artıq de-fakto İsrailin yanında münaqişəyə daxil olub

Elçin ALIOĞLU

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

İsrail kəşfiyyatının məlumatına görə, İran hərbi əməliyyatlar başlamazdan əvvəl iki mindən çox müxtəlif mənzilli ballistik raketə sahib idi. Bu arsenalın bir hissəsi artıq istifadədə olsa da, mövcud temp davam edərsə, İranın daha bir neçə həftə ərzində hücumları davam etdirməsi mümkündür. Amma əsas məsələ sadəcə raketlərin sayı deyil, onların harada və necə qorunduğudur.

İsrailin ilk zərbələrindən sonra Həmədan, Kirmənşah və İsfahanın şərqində yerləşən raket bazalarının hədəfə alındığı bildirilir. Bu, İranın raket infrastrukturunun azı bir hissəsinin sıradan çıxarıldığını deməyə əsas verir. Belə olan halda, raketlərin təkcə olması kifayət deyil – onların buraxılış üçün hazırlanması, saxlanması və müdafiəsi məsələləri ön plana çıxır.

İran həm maye, həm də bərk yanacaqla işləyən raketlərə malikdir. Maye yanacaqla işləyənlər uzunmüddətli hazırlıq tələb edir və döyüşə hazır vəziyyətə gətirilməsi çətindir. Bərk yanacaqla işləyənlər isə daha operativdir – bir neçə dəqiqə ərzində buraxıla bilər. Son illərdə İran bu tip raketlərin sayını artıraraq, onlara tez cavab vermə strategiyasının əsas elementi kimi yanaşır.

İranın hücum arsenalı yalnız raketlərlə məhdudlaşmır. Pilotsuz uçuş aparatları da ciddi yer tutur. Dəqiq sayları bilinməsə də, hərbi ekspertlər İranın minlərlə PUA-sının olduğunu, bu aparatların yüzlərlə kilometr məsafə qət edə bildiyini və ağır döyüş başlıqları daşıdığını bildirirlər. Bu da Tehrana imkan verir ki, raket atışlarını azaldaraq, daha ucuz və effektiv PUA hücumlarına üstünlük versin.

Son hücum zamanı İran ilk dəfə “Hacı Qasım” adlı hipersəs raketlərindən istifadə etdi. Bu raketlər yüksək manevr qabiliyyətinə malikdir və ABŞ-ın THAAD və “Patriot”, eləcə də İsrailin “Xets” sistemlərini aşmaq məqsədilə hazırlanıb. “Tasnim” agentliyi bildirir ki, bu raketlər 1200 kilometrə qədər məsafəyə çatır, bərk yanacaqla işləyir və çox çevik döyüş başlığına malikdir. Amma onların sayı barədə rəsmi məlumat yoxdur.

İsrail isə dünyanın ən inkişaf etmiş hava hücumundan müdafiə sistemlərindən birinə sahibdir. “Dəmir Qübbə”, “Davudun Sapandası”, “Xets-2”, “Xets-3” və ABŞ-ın THAAD sistemi bu sistemin əsas sütunlarıdır. Bu komplekslər sayəsində İsrail çox sayda raket və PUA-nın qarşısını alıb, mülki itkiləri minimuma endirib. Amma hərbi ekspertlər xəbərdarlıq edir: ən mükəmməl müdafiə sistemi belə, kombinə edilmiş və kütləvi hücumları tam neytrallaşdıra bilmir.

ABŞ-ın müdafiə naziri Pit Hegset bildirib ki, “Patriot” sistemlərinin bir hissəsi Ukraynadan Yaxın Şərqə yönləndirilib. Bu qərar bəziləri tərəfindən tənqid edilsə də, Pentaqon bunun regional maraqlar baxımından vacib olduğunu vurğulayıb. ABŞ, Hegsetin sözlərinə görə, öz vətəndaşlarını və müttəfiqlərini qorumaq üçün bütün resurslarını səfərbər etməyə hazırdır.

Aprel ayında ABŞ İsrailə THAAD sistemlərini göndərmişdi. Bu sistemlər “Xets” ilə birlikdə, əsasən Yəməndən atılan raketlərin qarşısını almağa yönəldilmişdi. Bu fakt göstərir ki, ABŞ artıq de-fakto İsrailin yanında münaqişəyə daxil olub.

İranın bu əməliyyatları nə qədər davam etdirə biləcəyi isə onun hərbi resursları, logistik imkanları və siyasi iradəsi ilə birbaşa bağlıdır. Amma aydındır: texniki və strateji üstünlük İsrailin tərəfindədir. Xarici dəstək olmadan İranın yaxın həftələrdə bu miqyasda hücumları davam etdirməsi getdikcə daha az mümkün görünür.


   

MÜƏLLİF

ANKET

Hökümətin ölkədə hansı sahəyə diqqətinin artırılmasını istərdiniz?

  • Elm-təhsil
  • Səhiyyə
  • Sosial Müdafiə
  • Ekologiya, təbii sərvətlər
  • Müdafiə-təhlükəsizlik
  • Mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat
  • Kənd təsərrüfatı, aqrar sənaye
  • Sahibkarlıq, sənaye (zavod, fabrik)