Asılılıq, insanın nəyə aludə olmasından asılı olmayaraq ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Bununla belə, İngiltərədəki psixiatrlar dünyada ən çox asılılıq yaradan maddələrin diqqətəlayiq siyahısını dərc ediblər.

Kofein kimi bəzi maddələr dünyada ən çox istifadə edilən “psixoaktiv” maddələr arasında olsa da, mütəxəssislər yalnız həddindən artıq istehlakın sağlamlıq üçün risk yaratdığını deyirlər. Buna görə də gündə bir neçə fincan qəhvə içməyin sizi bu siyahıya salması ehtimalı azdır.

Bununla belə, ekspertlər vurğulayırlar ki, hər hansı bir maddəyə fiziki və ya psixoloji cəhətdən aludə olmaq düşündüyündən daha asandır. Xüsusilə, aşağıdakı beş maddənin hamısından uzaq durmaq, bədənlərini “məbəd” kimi görmək istəyənlər üçün müdrik seçim ola bilər.

***

İngiltərədəki Kral Psixiatrlar Kollecindən bir qrup psixiatr, kimyaçı və farmakoloq maddələri üç əsas meyara görə qiymətləndirdi:

Asılılıq səviyyəsi: Zövqün intensivliyi, fiziki və psixoloji asılılıq yaratmaq qabiliyyəti

Fiziki zərər: Sağlamlığa qısamüddətli və uzunmüddətli təsirlər

Sosial zərər: sərxoşluq vəziyyəti, sosial təsirlər və sağlamlıq sisteminə xərclər

Nəticələr “The Lancet” tibb jurnalında dərc olunub. Siyahı xüsusilə asılılıq təsirini nəzərə alaraq yaradılmışdır.

Beləliklə ən çox asılılıq yaradan 5 maddəni təqdim edirik

5. Alkoqol

Son zamanlar xüsusilə gənclər və məşhurlar arasında spirtli içkidən uzaqlaşıb ayıq həyata keçmə meyli artmaqdadır. Tom Hardi və Ed Şiran kimi məşhur adlar bunun bariz nümunəsidir.

Araşdırmaya görə, spirt nikotinə bənzər fiziki asılılıq yaradır və həzz skoru da oxşardır. Ancaq psixoloji asılılıq səviyyəsi daha aşağıdır.

4. Barbituratlar

Əvvəllər narahatlığı müalicə etmək üçün istifadə edilən bu trankvilizatorlar ciddi yan təsirləri və sui-istifadə riski səbəbindən artıq geniş istifadə edilmir. Bununla belə, onun asılılıq potensialı yüksəkdir və ümumi asılılıq balı 2/3-dür.

3. Nikotin

2022-ci ildə dünyada siqaret çəkmə nisbəti təxminən 20 faiz təşkil edib. Bu nisbət 2000-ci ildə 33 faiz olub və illər ərzində azalıb. Bununla belə, dünya əhalisinin artması səbəbindən siqaret çəkənlərin sayı hələ də yüksəkdir. 2022-ci ildə dünyada təxminən 1,25 milyard yetkin tütün istifadəçisi var idi.

Nikotin kokain qədər psixoloji asılılıq yarada bilər. Lakin mütəxəssislərin fikrincə, nikotin fiziki asılılıq baxımından daha az zövq verir və kokain qədər güclü deyil.

2. Kokaın

Zövq baxımından 3/3 bal toplayan kokain psixoloji asılılıqda heroindən geri qalır, fiziki asılılıqda isə yarı səviyyədədir.

1. Heroin

A sinfinə aid olan bu narkotik, asılılıq yaradan təsirlər baxımından ən yüksəkdir. Zövq, istək və fiziki asılılıq baxımından 3-dən 3-ü qiymətləndirilən heroin dünyada ən çox asılılıq yaradan maddə sayılır.