Birləşmiş Millətlər Təşkilatının son hesabatına görə, dünyada narkotik istifadəçilərinin sayı artaraq 316 milyon nəfərə çatıb. BMT-nin Narkotiklər və Cinayətkarlıq üzrə İdarəsi (UNODC) Vyanada dərc etdirdiyi yeni Dünya Narkotik Hesabatında cinayət təşkilatlarının bir çox regionlarda qeyri-sabit mühitdən daha çox faydalandığını vurğulayır.

Hesabatdakı rəqəmlərin əksəriyyəti 2023-cü ilə aiddir. Bu, qlobal vəziyyətlə bağlı son məlumatlar kimi diqqəti çəkir. 2022-ci ildə qlobal istifadəçilərin sayı 292 milyon olub. Yeni rəqəmlər bir il ərzində əhəmiyyətli artımı göstərir. Bütün regionlar üzrə dəqiq məlumat əldə etmək asan olmasa da, tendensiyanın yüksəliş istiqamətində olduğu aydındır. 2023-cü ildə ən çox istehlak edilən maddə 244 milyon istifadəçi ilə marixuana olub. Opiatlar 61 milyon, amfetaminlər 30,7 milyon, kokain 25 milyon və ekstazi 21 milyon nəfərlə izləyib.

Bütün narkotiklər arasında ən sürətlə böyüyən kokain bazarıdır. 2023-cü ildə qeyri-qanuni kokain istehsalı əvvəlki illə müqayisədə üçdə birdən çox artaraq 3708 tonla rekord qırdı. Kokain istifadəçilərinin sayı da 2013-2023-cü illər arasında 17 milyondan 25 milyona yüksəlib. Ekspertlərin fikrincə, bu partlayış nəinki daha çox insanın ölümünə, həm də cinayət təşkilatları arasında rəqabətin güclənməsinə səbəb olub. Son illərdə Qərbi və Mərkəzi Avropada, xüsusən də Şimali Amerikadan daha çox kokain ələ keçirilib. Bununla belə, UNODC-nin məlumatına görə, kokainin sabitliyi pozan təsiri digər bölgələrdə daha şiddətlidir. Məsələn, Ekvadorda adam öldürmə hallarında kəskin artım, Karib dənizində isə dəstə zorakılığı artıb.

***

BMT ekspertləri həmçinin müharibənin davam etdiyi və ya keçmişdə döyüşdüyü bölgələrdə narahatlıqla narkotik bazarını izləyirlər. Suriyada sintetik narkotik “Captagon”un ixracı və idxalı davam edərkən, müharibə zamanı Ukraynada sintetik narkotiklərin istehsalı və ticarəti artıb.

***

UNODC-nin hesablamalarına görə, 2023-cü ildə 64 milyon insan narkotikdən asılı olacaq ki, bu da son on ildə 13 faiz artım deməkdir. Almaniyada 2023-cü ildə 2227 nəfər narkotikdən həyatını itirib. Bu rəqəm on il əvvəlkindən iki dəfə çoxdur. 2024-cü il üçün məlumatlar iyulun əvvəlində açıqlanacaq.

Almaniyanın yeni Narkotik Müvəkkili Hendrik Strik, asılılığı "sosial problem" olaraq xarakterizə edərək, problemin yalnız hüquqi və ya ənənəvi nöqteyi-nəzərdən həll edilməməsi lazım olduğunu, ancaq sağlamlığa əsaslanan bir metodla yanaşmaq lazım olduğunu vurğulayıb. Strik vurğulayıb ki, gənclər və həssas qruplar xüsusilə qorunmalıdır.

***

Digər tərəfdən, Avropada gənclər arasında marixuana istifadəsində müsbət tendensiya göz qabağındadır. UNODC qeyd edib ki, 15-16 yaşlı Avropa gəncləri arasında marixuanadan istifadə nisbətləri yüksək olsa da, son illərdə istifadə tezliyi əhəmiyyətli dərəcədə azalıb.