vaxtlı-vaxtında oxuyun! Çərşənbə axşamı, 12 avqust 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Üzeyir bəy Hacıbəyov (1885 - 1948)

«Əgər asudəlik istəyirsənsə, vaxtını hədər yerə itirmə»

Üzeyir bəy Hacıbəyov (1885 - 1948)
SAĞLAMLIQ  
Yemək zəhərlənməsində ikiqat artım 20:16 | 12 avqust 2025 | Çərşənbə axşamı Məqaləyə 95 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Yemək zəhərlənməsində ikiqat artım

Qadınlarda anoreksiya və bulimiyanın yüksəlişi və çağırışlar

MEHİN

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Almaniyada yemək zəhərlənməsi səbəbi ilə xəstəxanada müalicə alan gənc qızların sayı iki dəfə artıb. Psixiatrlar, artan hadisələr fonunda media istehlakının tənzimlənməsi çağırışı edirlər.

Federal Statistika İdarəsinin məlumatlarına görə, 2003-cü ildə 10-17 yaş arası 3 min xəstə qeydə alınmışdı, 2023-cü ildə isə bu rəqəm 6 minə çatıb. Bu yaş qrupundakı xəstələrin, yemək pozuntusu diaqnozu olanların ümumi sayındakı payı 2003-cü ildə 23,4%, 2023-cü ildə isə 49,3%-ə yüksəlib. Ümumilikdə isə yemək zəhərlənməsi diaqnozu qoyulmuş xəstələrin sayı 2003-cü ildə 12 min 600-dən 2023-cü ildə 12 min 100-ə qədər azalıb.

Xüsusilə qadınlar təsirlənir. 2023-cü ildə hallarının dörddə üçündən çoxunda ən çox anoreksiya nevroza (yeməkdən imtina) diaqnozu qoyulub, 11%-də isə bulimiya (yemək yeyib qurtarma) aşkar edilib. Müalicə olunan qadınların payı 20 ildə 87,6%-dən 93,3%-ə yüksəlib.

Kişilərdə isə yemək pozuntusu hallarının sayı 20 ildə yarıbayarı azalıb. 2003-cü ildə 1560 kişi xəstə qeydə alınmışdı, 2023-cü ildə isə sayı 820-yə düşüb. Psixoloq Luiza Frinter bildirir ki, kişilər arasında pozuntu fərqli simptomlarla özünü göstərir, xüsusilə sosial mediada yayılan “mükəmməl və əzələli bədən” idealı ilə əlaqədardır.

Mütəxəssislər “əzələ asılılığı” kimi bilinən xəstəliyin xəbərdarlıq əlamətlərinə – öz bədəninə həddindən artıq fokuslanma, qida və idman rejiminə sərt nəzarət, sosial həyatdan uzaqlaşma, hətta xəstəlik zamanı belə məşqlərin dayandırılmamasına diqqət çəkirlər.

Müalicə müddətləri uzanıb, 2023-cü ildə yemək pozuntusu müalicəsi orta hesabla 53,2 gün davam edib. Bu 2003-cü ildən bəri ən uzun müddətdir. Xəstəxanada yatış müddəti isə 7,2 gündür.

Yemək pozuntusu ilə əlaqəli ölüm hallarının sayı illər üzrə dəyişir: 2023-cü ildə 78, 2008-ci ildə isə 100 ölüm qeydə alınıb.

Köln Universitetindən Stefan Bender bildirir ki, yemək pozuntusu hallarının artması “COVID-19” pandemiyası zamanı sosial məhdudiyyətlərin artırılması ilə əlaqədardır. O, sosial əlaqələrin və dostluqların özünə hörmət üzərində böyük təsiri olduğunu vurğulayır.

“Aachen” Universitetindən Professor Bit Herpertz-Dahlmann pandemiya dövründə uşaqların dostluqlarını qoruya bilməməsinin, idman edə bilməməsinin və yalnızlaşmanın yemək, kilo və sosial media mövzularına daha çox maraq oyatdığını qeyd edir. O, anoreksiyanın ən çox 10-14 yaş arasında artdığını əlavə edir.

Erkən diaqnoz və ambulator müalicədə hələ ciddi problemlər olduğunu, gənclərin müalicə üçün aylarla gözlədiyini və çoxunun ağır vəziyyətdə xəstəxanaya gəldiyini bildirir.

2023-cü ildə 460 min nəfərə yemək zəhərlənməsi diaqnozu qoyulub, onların 7,5%-i 12-17 yaş arasında qızlardır.

Sağlamlıq sığortası şirkətləri “özünü optimallaşdırma” trendlərinə və şübhəli gözəllik ideallarına diqqət çəkir, sosial mediada xüsusilə gənc qızların hədəfləndiyini vurğulayırlar.

Uşaq və yeniyetmə psixiatrları siyasətdən onlayn şəbəkələrdə bağlayıcı qaydalar tələb edir. DGKJP üzvü Eva Möhler “Rheinische Post”a açıqlamasında valideynlərin uşaqlarını virtual dünyanın təsirlərindən qorumaqda çətinlik çəkdiyini deyib. O, “#SkinnyTok” kimi trend videoların yemək pozuntularını artıra biləcəyini qeyd edib.