Alimlər Böyük Britaniyanın iqlim hədəflərinə çatmasına kömək etmək üçün Şotlandiya dağlıq ərazilərində canavarı sürülərinin geri qaytarılmasını təklif ediblər.

Lids Universitetinin tədqiqatçıları boz canavarların Kernqormsa, eləcə də Şotlandiyanın cənub-qərb, şimal-qərb və mərkəzi şimal bölgələrinə geri qaytarılması yerli meşəlik ərazilərin bərpasını dayandıran qırmızı maralların ağac fidanlarını yemək problemini azalda biləcəyini düşünürlər.

Elm adamları vəhşi təbiətə qaytarılan 167 canavar populyasiyasının uğurla böyüyəcəyini və qırmızı maral populyasiyasını ağacların təbii şəkildə yenidən böyüməsinə imkan verəcək səviyyələrə endirmək üçün kifayət edəcəyini proqnozlaşdırırlar.

Tədqiqatçıların fikrincə, bu, təbii meşəlik ərazinin ərazisini genişləndirə və hər il 1 milyon ton karbon qazını uda bilər ki, bu da Böyük Britaniya meşəlikləri üçün fotosintez hədəfinin təxminən 5 faizinə bərabərdir.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, hər canavar illik karbon udma qabiliyyəti 6080 ton CO2 olacaq və cari qəbul edilmiş karbon dəyərlərinə əsasən, hər biri 154 000 funt sterlinq (təxminən 330 000 manat) dəyərində olacaq.

Təxminən 250 il əvvəl Şotlandiyada canavarlar məhv edildi və maralları təbii düşmənləri qalmadı. Bununla da İngilis marallarının sayı təxminən 450 mindən 2 milyona yüksəldi. Qərbi Avropada canavarların sayı təxminən 12 mindir.

“Ecological Solutions and Evidence” adlı elmi jurnalda dərc edilən araşdırma, bu ideyanın xüsusilə mal-qaralarının təhlükəsizliyindən narahat olan fermerlər üçün mübahisəli olduğunu etiraf edib.

Tədqiqatçılar etiraf etdilər ki, bu ideya fermerlərin heyvanlarına gəldikdə potensial olaraq mübahisələrə səbəb ola bilər. Avropada sayı artan canavarların 2024-cü ildə qorunma statusu aşağı salınaraq, fermerləri razı salsa da, ekoloqları narahat edirdi.

Tədqiqatın həmmüəllifi Li Şofild, hər hansı canavar reintroduksiyası nəzərdən keçirilməzdən əvvəl əhəmiyyətli və geniş miqyaslı maraqlı tərəflərin və ictimaiyyətin iştirakı tələb olunacağını qəbul etdiklərini deyib.

Şofild qeyd edib ki, onların məqsədi həm Böyük Britaniyada, həm də başqa yerlərdə canavarların reintroduksiyasının mümkünlüyü barədə davam edən və gələcək müzakirələri məlumatlandırmaq üçün yeni məlumat verməkdir.

Araşdırmanın aparıcı müəllifi Prof. Dominik Spraklen, “İqlim və biomüxtəliflik böhranlarının təkbaşına idarə oluna bilməyəcəyi artan etiraflar var. Biz pisləşən ekosistemlərimizi bərpa etmək üçün növlərin çoxalması kimi təbii proseslərin mümkün roluna baxmalıyıq ki, bu da iqlimin və təbiətin yaxşılaşdırılmasında birgə faydalar verə bilər”, – deyib.