ABŞ həkimləri ilk dəfə insana sidik kisəsinin transplantasiyasını həyata keçiriblər. Çətin texniki şərtlərə görə mümkün hesab edilməyən prosedur böyrək transplantasiyası ilə birlikdə həyata keçirilib.

Sidik kisəsinin transplantasiyası həm texniki çətinliklər, həm də müxtəlif tibbi prioritetlər səbəbindən indiyədək mümkün hesab edilməyib. Bununla belə, ABŞ-da bir qrup həkim bu sahədə əsaslı uğur qazanıb.

Ürək, böyrək və qaraciyər transplantasiyası uzun müddətdir adiləşib. Lakin bu, sidik kisəsi üçün bunu demək olmur. Los-Ancelesdəki Keck Tibb Məktəbindən bir qrup cərrah dünyada ilk insan sidik kisəsi transplantasiyasını həyata keçirib.

***

41 yaşlı xəstənin əvvəlki xərçəng əməliyyatı zamanı sidik kisəsinin böyük hissəsi çıxarılıb. Eyni zamanda onun hər iki böyrəyi böyrək xərçənginə görə çıxarılıb. Bədənin həyati funksiyalarını bərpa etmək üçün cərrahlar İnderbir Qill və Nima Nassirinin rəhbərliyi altında birləşmiş böyrək və sidik kisəsi transplantasiyası həyata keçirilib. Hər iki orqan bir donordan alınıb.

***

Bu əməliyyat tibb sahəsində çox ciddi bir irəəliləyişdir. Sidik kisəsi çanaq sümüyünün dərinliyində yerləşir və mürəkkəb damar və sinir strukturları ilə əhatə olunub. Buna görə təhlükəsiz giriş əldə etmək və orqanın dəqiq şəkildə yenidən götürülməsi böyük cərrahi bacarıq tələb edir. Bundan əlavə, sidik kisəsi ürək və ya böyrəklər kimi həyati orqan hesab edilmir.

Bu səbəblərə görə, indiyə qədər sidik kisəsi transplantasiyasının potensial risklərinin onun təmin edə biləcəyi hər hansı faydadan üstün olduğu düşünülürdü. Sidik kisəsinin çıxarıldığı hallarda, sidik təxribatı ümumiyyətlə bağırsaq toxumasından istifadə etməklə həyata keçirilir. Ancaq bu üsul uzun müddətdə infeksiya kimi ciddi risklərə səbəb ola bilər.

***

“Heidelberg” Universiteti Xəstəxanasının Uroloji Klinikasının direktoru doktor Mehmet Özcan sidik kisəsi transplantasiyasının çətinliklərinə diqqət çəkərək, “Sağlam sidik kisəsi sinir əmrləri ilə büzülüb özünü boşalda bilər. Transplantasiya edilmiş sidik kisəsində bunun mümkün olub-olmadığı hələ məlum deyil və bu, zamanla aydınlaşacaq”, – deyib.

“Düşünürəm ki, bu cür müdaxilələr çox spesifik vəziyyətlərlə məhdudlaşacaq. Yaxın vaxtlarda sidik kisəsinin transplantasiyası üçün gözləmə siyahısı olacağını düşünmürəm”, – dedi. O, qeyd edib ki, sidik kisəsinin transplantasiyası mövcud müalicə üsullarının yan təsirləri ilə müqayisədə mənalı alternativ təklif etmir”.

Həmin universitetin əməkdaşı doktor Huberə görə, sidik kisəsinin nəqli tək başına bir məna kəsb etmir. “Lakin bəzi müstəsna hallarda bunu böyrək transplantasiyası ilə kombinə edilmiş prosedur kimi də nəzərdən keçirmək olar. Lakin bu, sistematik praktikaya çevrilmir”.