21:15 | 23 noyabr 2011 | Çərşənbə
Məqaləyə 2172 dəfə baxılıb
Şriftin ölçüsü
«Ləğv olunmamış problem»
DQMV-nin ləğvindən 20 il keçir
Elxan ŞAHİNOĞLU
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Hər kəs, hər şeyin fərqində idi…
Xalqla ordunun vəhdəti yoxdursa, qalib gəlmək mümkün deyil
-
Qırmızı terrorun təbliğatı
Sovet hakimiyyətinin ilk illərində ailələr niyə öz övladlarını qətl edirdi?
-
Müəmmalara qapılan Kaplan
Leninə sui qəsdi qardaşı törədib yoxsa anarxistlər?
-
Putin öz “qırmızı xəttini” keçmiş ola bilər
Kreml nüvə sirlərini İranla bölüşməklə Stalin və Xruşşovun etmədyini edib?!
-
İfrat sağ və irqçiliyin fəsadları
Tarixdə bəşəriyyətin törətdiyi ən böyük fəlakət – İkinci Dünya müharibəsi
-
Krım tatarları soyqırıma uğrayıb
Polşa 1944-cü il sürgününü tanıyan 5-ci ölkə oldu
-
Ağlar qaralara qarşı...
Yaxud Natəvan şahmatda Dümanı necə mat etmişdi?
-
Ağdamın son ucu
Qərib eldə qaçqınlığın bitməsinin sevinci
-
“Erməni vandalları Azıx mağarasında partlayış törətmişdilər”
Professor Abbas Seyidov: “İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə daha geniş arxeoloji tədqiqatlar aparılacaq”
-
“Pulyuyan camaşırxana”çı ...
... Yaxud Kremlin yalanı, Vardanyanın “planı”
-
Vardanyanın son sözü
Bakının cavabı necə olacaq?
-
Sadəcə, İlham...
Səbirli, heç nəyi əvvəldən açıqlamayan və nəyi nə vaxt edəcəyini bilən ...
-
Xəyanətin miqyası artır
Qəpik-quruş üçün vətənini, millətini satanlar...
-
Bakı AHİM-ə şikayət etdi
Beynəlxalq hüquqa uyğun təzminatın tələbi prosesi başlayır
-
Yaşın nə fərqi var?
Bütün xatirələrin özün kimi cavandır
-
Laçın-Xankəndi yolunda dinc aksiya yeddinci günündə davam edir
Azərbaycan XİN aksiyanın mahiyyətini kobud təhrif edən xarici ölkələrə cavab verib...
Daha bir tarixi günü qeyd edirik. Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin ləğvindən 20 il keçir. Qərar 1991-ci il noyabrın 26-da Azərbaycan parlamentində qəbul olunub.
1923-cü il iyulun 7-də Azərbaycan Sovetləri Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin dekreti ilə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti yaradılıb. 1981-ci il iyunun 16-da isə Azərbaycan SSR Ali Soveti “Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti haqqında” qanun qəbul edib. Dağlıq Qarabağdakı muxtariyyətin sonuncu rəsmi statusu da bu qanunla müəyyənləşib.
1991-ci il noyabrın 26-da Azərbaycan Respublikası parlamentinin qərarı ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti ləğv olunub. Həmin gün müstəqil Azərbaycanın parlamentinin qərarı ilə həm 1923-cü il iyulun 7-də Azərbaycan Sovetləri Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin qəbul etdiyi dekret, həm də 1981-ci il iyunun 16-da Azərbaycan SSR Ali Sovetinin qəbul etdiyi “Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti haqqında” qanun qüvvədən salınıb.
20 il öncə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin ləğvi qərarı bölgədəki durumdan irəli gəlirdi. Bəri başdan deyək ki, emosional qərar idi. O illərdə tələbə idim, hər dəyişikliyi ruh yüksəkliyi ilə qəbul edirdim. Ancaq üstündən 20 il keçdikdən sonra ayıq başla düşünəndə həmin qərarı doğru adlandırmaq çətindir. Əlbəttə, 1991-ci ildə ayıq başla düşünmək çətin idi. Bölgədə əsl müharibə gedir, separatçılar azərbaycanlıları evlərindən didərgin salır, öldürürdülər, əsəblər tarıma çəkilmişdi. Aydındır ki, belə olan halda qarşı tərəflə ayıq başla danışmaq üçün münbit şərait də yox idi. Əksinə, Bakıda kiminsə “Dağlıq Qarabağın muxtariyyətinə toxunulmasın, bu, mövqelərimizi zəiflədə bilər” deməsi çox sərt qarşılanardı. Buna görə də erməni separatizminə qarşı mübarizənin yeganə yolu kimi muxtar statusun ortadan qaldırılması lazım bilindi.
İndi isə biz Dağlıq Qarabağa nəinki həmin statusu qaytarmağa, dünyada mövcud olan istənilən yüksək səlahiyyətli muxtariyyət verməyə hazırıq. Çünki reallıq 1990-cı illərin reallığından fərqlənir.
Dağlıq Qarabağa aralıq status təklif olunur, onun təhlükəsizliyinə və özünü idarə etməsinə təminat verilir. Bu arada işğal altındakı torpaqlar boşaldılmağa başlanır, dəhliz məsələsi həll olunur və kommunikasiya xətləri açılır. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev 2009-cu il iyulun 13-də Londonda, Kral Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutundakı çıxışında ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin təkliflərində müstəqilliyə nail olmaq üçün mexanizmlərin olmadığını demiş, ancaq aralıq statusun mümkünlüyünə bu sözlərlə işarə etmişdi: “Fakt ondan ibarətdir ki, Dağlıq Qarabağı bu günə qədər heç bir ölkə, o cümlədən Ermənistan tanımayıb. Bu, aydın şəkildə onu göstərir ki, müstəqillik mümkün deyil. Nəyə nail olmaq olar? Dağlıq Qarabağın erməni və azərbaycanlı icmaları arasında sülh şəraitində birgə yaşamasına nail olmaq olar”. Başqa sözlə, iki icma hazırkı statussuz şəraitdə də birgə yaşaya bilər.
Ermənilərə nə lazımdır? Dağlıq Qarabağ ən azı indiki qeyri-müəyyən statusunu qorusun, Ermənistana çıxış imkanı əldə etsin, beynəlxalq təhlükəsizlik təminatı alsın.
Bizə nə lazımdır? İşğal altındakı torpaqlarımızın hamısı boşaldılsın, qaçqınlar yurd-yuvalarına geri dönsün, Dağlıq Qarabağda yaşayacaq vətəndaşlarımızın təhlükəsizliyi təmin olunsun və bölgədə referendum keçirilməsin. Aralıq status bütün bunların bir arada olmasına şərait yaradır.
Rəsmi İrəvan aralıq statusun əleyhinə deyil, sadəcə, vasitəçilərdən həll planında bu statusun hansı tarixdə bitəcəyinin dəqiq göstərilməsini tələb edir ki, ondan sonra referenduma yaşıl işıq yandırılsın. Bu mövqe isə aralıq statusun və bütövlükdə həll planının həyata keçməsinə ən böyük əngəldir.
Beləliklə, bu 20 ildə Dağlıq Qarabağın statusu məsələsində bir addım da irəliləməmişik. Obrazlı desək, Dağlıq Qarabağın muxtariyyəti ləğv olunub, problem isə qalır...
