ABŞ-ın Cənubi Kaliforniya Universitetinin (USC) Keck Tibb Məktəbi tərəfindən aparılan yeni araşdırma Marsda toz fırtınalarının tənəffüs problemlərinə və xəstəlik riskinin artmasına səbəb ola biləcəyini ortaya qoyub.

Marsda toz fırtınaları elektron sistemləri sıradan çıxara və günəş panellərində toplana, enerji istehsalına mane ola bilər. 2018 və 2022-ci illərdə NASA-nın “Opportunity rover” və “InSight” eniş aparatı toz fırtınaları nəticəsində xarab olub. Alimlər deyirlər ki, bu fırtınalar insanlı missiyalar üçün daha böyük risklər yarada bilər.

NASA və Çin Kosmik Uçuşlar Agentliyi (CMS) yaxın illərdə Marsa astronavt göndərməyi planlaşdırır. Bu missiyalar zamanı ekipajların aylarla səthdə işləməsi və uzunmüddətli yaşayış yerləri qurması gözlənilir.

Araşdırmaya rəhbərlik edən USC Tibb Məktəbindən Justin L. Vanq və komandası Mars tozunun insan sağlamlığına təsirini ətraflı şəkildə araşdırıb. Tədqiqatda NASA-nın Conson Kosmik Mərkəzi, UCLA Kosmik Tibb Mərkəzi və Kolorado Universitetinin Aerokosmik Mühəndislik Departamentinin tədqiqatçıları da iştirak ediblər. Doktor Vanq qeyd edib ki, Mars səthində bol olan bazalt və nanofazalı dəmirdən əmələ gələn dəmir tozları tənəffüs orqanlarının xəstəliklərinə səbəb ola bilər.

Tədqiqatçılar ən mühüm vəzifənin Mars tozunun yaşayış sahələrinə girməsinin qarşısını almaq və filtrasiya sistemləri ilə ətrafdakı tozları təmizləmək olduğunu bildirirlər. NASA və digər kosmik agentliklər bu cür sağlamlıq risklərini azaltmaq üçün tozu dəf edə bilən xüsusi qoruyucu örtüklər, elektrostatik spreylər və yeni texnologiyalar üzərində işləyirlər. Artemida Proqramı və gələcək Mars missiyaları irəlilədikcə, kosmik tibdə əhəmiyyətli irəliləyişlər gözlənilir.