Alimlər bu gün dünya okeanlarının sağlamlığının əvvəllər düşünüldüyündən də pis olduğunu bildiriblər. Onlar həmçinin xəbərdarlıq etdilər ki, dəniz ekosistemlərini qorumaq üçün vaxt tükənir.

“The Guardian” qəzetinin yazdığına görə, indiyə qədər okeanların turşulaşmasının “planet sərhədini” keçdiyi qəbul edilmirdi.

Planet sərhədləri təbii hədlər kimi tanınır, ondan kənarda iqlim, su və vəhşi təbiət müxtəlifliyi kimi mühüm qlobal sistemlər sağlam planeti saxlamaq qabiliyyətini pisləşdirmək riski altındadır. Keçən il elm adamları doqquz limitdən altısının artıq keçdiyini söyləyiblər.

Böyük Britaniyanın Plimut Dəniz Laboratoriyası (PML), Vaşinqtonda yerləşən Milli Okean və Atmosfer Administrasiyası və Oreqon Dövlət Universitetinin Dəniz Ehtiyatlarının Tədqiqatları üzrə Kooperativ İnstitutu tərəfindən aparılan yeni bir araşdırma, okeanların turşulaşması üçün “sərhədin” də təxminən beş il əvvəl keçildiyini aşkar etdi.

***

“Okeanların turşulaşması təkcə ekoloji böhran deyil, dəniz ekosistemləri və sahil iqtisadiyyatları üçün saatlı bombadır”, – Qlobal Okean Asidləşməsinin Müşahidə Şəbəkəsinin həmsədri PML professoru Stiv Uiddikomb deyib.

Tədqiqat elm adamlarına son 150 il haqqında ümumi məlumat vermək üçün buz nüvələrindən alınan yeni və tarixi, fiziki və kimyəvi ölçmələri qabaqcıl kompüter modelləri və dəniz həyatının tədqiqatları ilə birləşdirdi.

Tədqiqat müəyyən edib ki, 2020-ci ilə kimi dünya üzrə orta okean vəziyyəti okeanların turşulaşması üçün planetar həddə və ondan kənarda olan bəzi ərazilərdə çox yaxındır.

Bu, dəniz suyunda kalsium karbonatın konsentrasiyası sənayedən əvvəlki səviyyədən 20 faizdən çox aşağı olduqda müəyyən edilir.

Alimlər okeanda nə qədər dərinə baxsalar, tapıntıların bir o qədər pis olduğunu söyləyiblər. Səthdən 200 metr aşağıda, qlobal suların 60 faizi turşulaşma üçün “təhlükəsiz” həddi keçib.