vaxtlı-vaxtında oxuyun! Bazar ertəsi, 31 mart 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Mustafa Kamal Atatürk (1881 - 1938)

«Türk oğlu əcdadını tanıdıqca, daha böyük işlər görmək üçün özündə güc tapacaq»

Mustafa Kamal Atatürk (1881 - 1938)
TƏBİƏT, İQLİM, FƏLAKƏT  
Astronavtlar azarlayır 22:35 | 26 mart 2025 | Çərşənbə Məqaləyə 161 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Astronavtlar azarlayır

Həddən artıq təmizlik kosmik stansiyada problem yaradır

Eltac YÜZBAŞOV

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Beynəlxalq Kosmik Stansiyada (BKS) olan astronavtlar daim səpgilər, qeyri-adi allergiyalar və müxtəlif infeksiyalar, o cümlədən göbələk, herpes və dəmirovdan əziyyət çəkirlər. Alimlər bu mövzuda araşdırma aparıblar. Məlum olub ki, BKS-də son dərəcə steril mühit astronavtların immun sisteminə mənfi təsir göstərə bilər.

25 illik tarixində 280-dən çox astronavtın ziyarət etdiyi BKS-dəki şəraiti daha yaxşı başa düşmək üçün San Dieqo Kaliforniya Universitetinin Mikrobiom İnnovasiya Mərkəzinin direktoru Rob Nayt UCSD və Milli Aeronavtika və Kosmik Administrasiyanın digər tədqiqatçıları ilə birlikdə kosmosda yaşayan mikrobların xəritəsini hazırlamaq üçün çalışıb.

Tədqiqatçılar stansiyanın Yerdəki yaşayış yerlərindən daha steril olduğunu və orada aşkar etdikləri bakteriyaların immunitetlə əlaqəli simptomlarla səbəindən olduğunu müəyyən ediblər.

Araşdırmalara görə, astronavtların xəstələnməsinin səbəbi kosmik stansiyanın çox təmiz olmasıdır. Beləliklə, orbitdəki laboratoriyada kifayət qədər mikrob yoxdur.

***

Mikrobların xəritəsini çıxarmaq üçün astronavt və mikrobioloq Ketlin Rubins və digər ekipaj üzvləri kosmik stansiyanın 700-dən çox səthindən və 60-dan çox idarəedicidən nümunələr götürdülər.

Tapdıqları bakteriyaların əksəriyyəti insanlarda yaşayan bakteriyalardır. Onların demək olar ki, heç biri normal olaraq Yerin torpağında və suyunda tapılan bakteriyalar deyildi.

Mütəxəssislər kosmosda uzunmüddətli həyatın davamlı olması üçün Yerdəki təbii mikrobların idarə olunan şəkildə kosmos mühitinə daxil edilməsinin vacibliyini vurğulayırlar.

Tədqiqatlar göstərir ki, gigiyena qaydalarına riayət etmək vacibdir, lakin həddindən artıq sterilizasiya immunitet sisteminə mənfi təsir göstərə bilər.

Alimlər bildirirlər ki, BKS-də mikrobların daha balanslı şəkildə idarə olunduğu bir ekosistemin yaradılması astronavtların sağlamlığının qorunmasında təsirli ola bilər.